Czytelnik Michał: Czy warto zakładać IKE lub IKZE, jeśli za chwilę zaczną działać Pracownicze Programy Kapitałowe?

Napisał do mnie czytelnik Michał, który robi pierwsze podejście do długoterminowego oszczędzania:

„Piszę ponieważ zacząłem się interesować tymi zagadnieniami (mam 24 lata, od roku na umowie o pracę).

Zastanawiam się w obecnej sytuacji czy wchodzić w IKE i IKZE (prawdopodobnie coś „bezobsługowego”, bo nie chce mi się pilnować tego, jestem leniwcem). Ponoć zaraz ma być PPK, które jakby wyeliminuje konieczność posiadania IKE i IKZE, i będzie obligatoryjne. 

Stąd też pytanie, czy warto iść w moim momencie w IKE i IKZE, czy poczekać aż wejdzie PPK i np. dobrowolnie sobie zwiększyć procent odprowadzanej kwoty?”

Ciekawe pytanie – czy warto czekać na Pracownicze Programy Kapitałowe jako kompleksowe rozwiązanie indywidualnych potrzeb związanych z zabezpieczaniem emerytury?

TLDR (artykuł w jednym zdaniu)

Pracownicze Programy Kapitałowe to dopiero projekt, ale nie wydaje się, żeby intencją jego autorów było zastąpienie nimi indywidualnych narzędzi do długoterminowego oszczędzania, np. IKE czy IKZE.

IKE, IKZE i PPK – jak mają się do siebie

Na początek spróbujmy spojrzeć na kluczowe różnice.

Możliwość oszczędzania za pomocą IKE i IKZE istnieje od wielu lat. IKE i IKZE są totalnie dobrowolne. Jeśli ktoś chce, może we własnym zakresie przelewać się na te konta środki z zarobków netto (po opłaceniu wszystkich podatków i składek).

PPK są w momencie publikowania tego artykułu w fazie projektu / zapowiedzi. Szczegóły mogą się zmienić, ale będzie to oszczędzanie za pośrednictwem pracodawcy, ze składką finansowaną wspólnie przez pracodawcę, pracownika oraz państwo. Domyślnie do systemu będzie zapisywany każdy pracownik, ale będzie możliwość indywidualnej rezygnacji. Przeczytaj więcej.

IKE i IKZE nie wydają się mieć wielu punktów stycznych z PPK.

Na pewno celem ustawy o PPK nie będzie wyeliminowanie IKE czy IKZE. Być może przy okazji nastąpią jakieś zmiany w zasadach IKE lub IKZE. Pisałem o tym kiedyś. Nie wydaje się, żeby były to zmiany bezpośrednio zagrażające ich istnieniu.

Jeśli źródłem dylematu, czy założyć IKE lub IKZE, jest obawa o to, że te rodzaje rachunków mogą zostać zlikwidowane przy okazji wprowadzania PPK, nie widzę dla niej uzasadnienia.

Osobiście od wielu lat używam obu tych rachunków jako ważnych, choć nie jednych, kanałów długoterminowego oszczędzania i inwestowania.

Napisałem kiedyś o tym, czy warto zakładać je zaraz po rozpoczęciu pracy, gdy jest się bardzo młodym.

IKE prowadzę w formie funduszy inwestycyjnych w NN TFI (polecam), IKZE w formie rachunku maklerskiego. Regularnie rozliczam swoje wyniki i decyzje (ostatnia analiza).

Najlepszy sposób oszczędzania na emeryturę?

Inna sprawa to, czy PPK będzie tak świetnie zaprojektowane i prowadzone, że oszczędzanie w inny sposób (np. przez IKE i IKZE) stanie się zbędne.

Czy PPK zmarginalizują IKE i IKZE?

Być może. Nie wiem. W skali całego społeczeństwa uruchomienie kolejnego „powszechnego” kanału oszczędzania na emeryturę może wysłać taki sygnał. Skoro płacę już składki na ZUS, a teraz dodatkowo składki na PPK – finansowane z mojej kieszeni, z kieszeni pracodawcy i kasy państwa – po co mam jeszcze odkładać dodatkowo? Po co mi jeszcze IKE albo IKZE?

Nie wiem, co wydarzy się w skali całego społeczeństwa po wprowadzeniu PPK – jaki to będzie miało wpływ na popularność IKE i IKZE.

Każdy będzie rozstrzygał to na poziomie indywidualnym.

Osobiście mogę powiedzieć, że jeśli nie będzie żadnej negatywnej zmiany przepisów dotyczących IKE i IKZE, planuję utrzymywać te rachunki.

Szczerze mówiąc, są one dla mnie w tej chwili znacznie bardziej realne niż zapowiedzi wprowadzenia PPK. Prowadzę je konsekwentnie od kilku lat. Wiem, na jakich zasadach działają. Wiem, w jakich aktywach mogę ulokować swoje oszczędności. Wiem, jak działa mechanizm zwrotu środków czy ich wypłaty. Znam i doceniam korzyści podatkowe.

Jeśli chodzi o PPK, możemy tylko spekulować.

Dywersyfikacja oszczędności

Na koniec prawdopodobnie najważniejsza rzecz. Wytłumaczę ją za pomocą dwóch schematycznych wykresów.

Jak chciałbyś, żeby wyglądały twoje zasoby finansowe w momencie przechodzenia na emeryturę? Tak?

Czy tak?

Pytanie nie jest proste, jeśli założymy, że w obu przypadkach mamy do dyspozycji zasoby tej samej wielkości, tylko inaczej podzielone między instytucje i formy oszczędności.

Mimo wszystko, z kilku powodów, osobiście wolałbym mieć środki podzielone między różne rozwiązania – różne typy aktywów, instytucje, mechanizmy działania, itp. Nie chciałbym w 100% polegać na jednym źródle dochodu przez całą emeryturę.

Nie mam problemu z tym, że ktoś ma w tej sprawie inną opinię.

W idealnym świecie, ten pierwszy, zdywersyfikowany portfel zasobów finansowych pokazuje nie tylko szersze rozłożenie oszczędności, ale też więcej oszczędności.

Oprócz nabywania praw do świadczeń z ZUS i oszczędzania za pośrednictwem pracodawcy (np. przez PPE lub wkrótce PPK), przejawem przezorności jest budowanie szerokiego portfela indywidualnych oszczędności i inwestycji, które w przyszłości będą mogły się stać źródłem dodatkowego dochodu i silnej pozycji finansowej.

Podsumowanie

Na pierwszy rzut oka IKE i IKZE nie gryzą się z Pracowniczymi Programami Kapitałowymi. Te rozwiązania się nie wykluczają.

Moje podejście polega na tym, żeby gromadzić różnorodne aktywa, w różnych instytucjach, na różnych zasadach. Polega również na tym, żeby nie polegać w 100% na powszechnym systemie emerytalnym, a także oszczędzać raczej więcej niż mniej.

To nie są bardzo precyzyjne odpowiedzi. To raczej ogólne podejście. Mam nadzieję, że będzie inspiracją do zastanowienia się, jak rozegrać te sprawy „we własnym ogródku”.

Moje decyzje i wyniki

Osobiście zdecydowałem się na prowadzenie IKE w formie rejestru funduszy inwestycyjnych, na IKE Plus w NN TFI (wcześniej ING TFI). Pisałem w szczegółach o motywach tej decyzji i najważniejszych parametrach umowy.  Rozliczyłem jej wyniki do 2017 (zapraszam).

IKE i IKZE Plus można założyć przez internet.

Z kolei swoje IKZE prowadzę od 2012 w formie rachunku maklerskiego – niedawno rozliczyłem swoje wyniki do 2017.

IKZE można również założyć w NN TFI w formie funduszy inwestycyjnych, gdzie od 2014 prowadzę swoje indywidualne konto emerytalne (IKE).

Na zakończenie

Tutaj wszystkie artykuły o trzecim filarze, IKE oraz IKZE.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.