Jak korzystać z funduszy cyklu życia – 3 metody

Nie każdy, kto inwestuje w fundusze, chce podejmować w związku z tym dużą ilość decyzji. Szczególnie mniej doświadczone osoby chcą jakiegoś gotowego rozwiązania. Chcą, żeby eksperci zajęli się doborem funduszy czy rozsądnym podziałem środków.

Fundusze cyklu życia, np. NN Perspektywa, to jedna z odpowiedzi na takie potrzeby. W ramach każdej strategii NN Perspektywa środki inwestowane są w różnorodne fundusze NN.

Ich zaletą jest to, że im bliżej końca naszej inwestycji, tym mniej jest w nich ryzykownych aktywów o zmiennej wycenie, np. funduszy akcji, a więcej funduszy obligacji i funduszy gotówkowych. Ich wyniki powinny więc być spokojniejsze i bardziej przewidywalne.

I odwrotnie: im dalej do końca inwestycji, tym odważniejszy skład funduszu (np. więcej funduszy akcji). Większy potencjał zysku, ale też większa zmienność i zagrożenie stratami.

Jak wykorzystać fundusze cyklu życia do osiągania swoich celów finansowych? Proponuję trzy metody.

Metoda pierwsza: dla nastawionych na konkretne cele

Na początek nic nie kombinujmy. Fundusze cyklu życia znane są na całym świecie. Ich angielska nazwa to target date funds, czyli fundusze, które „celują w konkretną datę”. Mają pomóc inwestorowi zrealizować cel finansowy do określonego czasu w przyszłości, np. 2020 albo 2035.

Ten cel może być oddalony o 5, 10, 15 i więcej lat. To zazwyczaj jakiś długoterminowy cel, np. systematyczne budowanie majątku czy oszczędzanie na emeryturę albo przyszłość dzieci. 

Jak fundusz cyklu życia pomaga w osiąganiu tego celu?

Po pierwsze, taki fundusz to „gotowe rozwiązanie”. To fundusz mieszany, na który składają się różne rodzaje aktywów finansowych. Inwestor nie musi więc decydować, czy chce inwestować w fundusz akcji polskich, akcji zagranicznych, obligacji skarbowych czy obligacji korporacyjnych. W jednym funduszu ma mix wielu funduszy, w tym zagranicznych.

Po drugie, fundusz cyklu życia „zmienia się razem z klientem”. Jeśli wybieram subfundusz z datą docelową 2035, czyli jakieś 18 lat od dzisiaj, nawet ponad połowę jego składu mogą stanowić fundusze akcji czy obligacji. Z czasem fundusze akcji i innych ryzykownych aktywów będą stanowić coraz mniejszą część.

Jak zmieniają się fundusze NN Perspektywa w czasie?

Na przykład: w początkowym okresie NN Perspektywa 2035 może utrzymywać do 54% wartości aktywów w funduszach akcji. Wraz ze zbliżaniem się roku 2035 ich udział spadnie nawet do ok. 10% aktywów. Na początku fundusz będzie nastawiony na odważniejsze pomnażanie kapitału, na końcu na ochronę kapitału.

Jeśli chcemy używać funduszu cyklu życia zgodnie z przeznaczeniem, musimy:

1. odpowiedzieć sobie na pytanie: „Jaka jest data zakończenia mojej inwestycji?”
2. trzymać się swojego wyboru, np. regularnie dokupując jednostki

I jedno, i drugie brzmi trywialnie, ale w praktyce nie jest.

W kwietniu tego roku na rozpoczęcie regularnego inwestowania na przyszłość dzieci zdecydowała się moja żona. Mimo że jej prawdziwy horyzont inwestycyjny to jakieś 15-20 lat, wybraliśmy subfundusz NN Perspektywa 2025. Żonie nie uśmiecha się duża zmienność wyceny – chce ograniczyć ryzyko, nawet jeśli oznacza to niższe stopy zwrotu.

Jeśli jej podejście się zmieni, będziemy mogli swobodnie przenieść środki do innego subfunduszu np. NN Perspektywa 2035. Nie ma też żadnego problemu z umorzeniem jednostek i wypłatą gotówki w dowolnym momencie inwestycji. Nie blokujemy oszczędności „na sztywno”.

Póki co żona trzyma się swojego planu. Tyle że do tej pory było to bardzo łatwe. Od kwietnia mamy okres spokojnego, wzrostowego rynku. Przez trzy miesiące wartość jej oszczędności wzrosła o ok. 2,25%. To właściwie niemożliwe, żeby taka „sielanka” trwała wiecznie. Na 99,9% będą jeszcze trudniejsze okresy, gdy wartość oszczędności w jej funduszu cyklu życia mogą tymczasowo maleć. Wtedy trzymanie się planu stanie się wyzwaniem.

Metoda druga: dla ambitnych i aktywnych

Jedno wiemy na pewno o funduszach cyklu życia: im odleglejsza ich data docelowa, tym więcej mają ryzykownych aktywów. I odwrotnie: fundusze o krótkich datach mają znaczną przewagę bezpiecznych aktywów.

To działa jak w zegarku. Spójrzmy na wyniki za ostatnie 12 miesięcy (wycena 17 lipca 2017):

W dobrym okresie na rynkach, NN Perspektywa 2045 przynosi najwyższe stopy zwrotu. NN Perspektywa 2040 trochę niższe. I tak dalej. Najniższe przynosi najbardziej defensywna NN Perspektywa 2020.

Żeby nie było tak słodko, spójrzmy też na wyniki za 12 miesięcy, które kończyły się 1 lutego 2016. Był to znacznie gorszy okres na rynkach. Dominowały spadki. Jak zareagowały na to fundusze cyklu życia?

Żadnych niespodzianek – najwięcej tracił w tym okresie subfundusz NN Perspektywa 2045. Trochę mniej NN Perspektywa 2040. I tak dalej. Najmniej stracił najbardziej defensywny subfundusz NN Perspektywa 2020.

Do czego zmierzam? Jeśli ktoś ma takie ambicje i umiejętności, może wykorzystać przewidywalność funduszy cyklu życia, żeby:

1. przenosić oszczędności do funduszy o dalszej dacie docelowej w okresach, gdy rynki wynagradzają ryzyko
2. przenosić oszczędności do funduszy o bliższej dacie docelowej w okresach, gdy rynki są niespokojne i karzą za nadmierne ryzyko

Wyobraźmy sobie, że mamy w ręku regulator ryzyka. NN Perspektywa 2020 to minimalne ryzyko, a NN Perspektywa 2045 to maksymalne ryzyko. Jeśli chcemy i potrafimy być aktywni jako inwestorzy, możemy próbować w prosty sposób „regulować” ryzyko naszej inwestycji.

Co ważne – zamiana jednostek poszczególnych subfunduszy NN Perspektywa odbywa się bez naliczania podatku Belki (ponieważ to tzw. fundusz parasolowy), a jeśli jesteśmy klientem internetowym NNTFI24 – również bez opłat manipulacyjnych.

W tej chwili nie planujemy z żoną takiej aktywnej rotacji jej oszczędności między subfunduszami NN Perspektywa. Nie zależy nam na „walczeniu” o wyższe stopy zwrotu. Potrzebujemy prostego, nieangażującego i dobrze dopasowanego rozwiązania. Ale dobrze wiedzieć, że mamy możliwość zmiany podejścia w ramach jednej inwestycji.

Metoda trzecia: dla nastawionych na defensywę

W tej metodzie najważniejsze również jest to, że możemy zawsze łatwo ocenić, ile jest ryzyka w poszczególnych subfunduszach cyklu życia. Najmniej w tych z najbliższą datą, najwięcej w tych z najodleglejszą datą.

Gdy NN Perspektywa 2020 rozpoczynał działalność w marcu 2012 roku mógł mieć maksymalnie 33% aktywów ulokowanych w funduszach akcji. W miarę zbliżania się do daty docelowej ten udział może spaść nawet do ok. 10%.

Do czego zmierzam?

Jeśli ktoś nie lubi nadmiernego ryzyka, może zawsze trzymać się subfunduszy o najbliższej dacie. Nawet jeśli jego prawdziwy horyzont inwestycyjny jest dużo dłuższy.

Jego oszczędności są wtedy w zróżnicowanym portfelu funduszy, w tym aktywów zagranicznych, o bardzo defensywnym, konserwatywnym charakterze. W razie draki, straty powinny być ograniczone. Na pewno będą znacznie mniejsze niż odważniejszych inwestorów.

Z drugiej strony, w razie dobrych wiatrów na rynkach, nawet 10-20% udział funduszy ryzykownych (np. akcji) sprawi, że będzie osiągał atrakcyjniejsze stopy zwrotu niż przy zupełnie bezpiecznych formach lokowania pieniędzy.

Ile zarobię i czy na pewno?

Jakiś czas temu świetny przedsiębiorca spod Poznania zaskoczył mnie pytaniem, jaki jest w tej chwili najlepszy sposób oszczędzania na emeryturę. Pierwsze, co przyszło mi wtedy do głowy, to właśnie fundusze cyklu życia.

Docisnął mnie wtedy kolejnym pytaniem: „Ile można na tym zarobić?”.

„Nie wiem”, odpowiedziałem zgodnie z prawdą. Stopy zwrotu są zmienne i nie są gwarantowane – inaczej niż na depozytach bankowych. Ale fundusze cyklu życia są tak zaprojektowane, żeby w długim terminie dawać inwestorowi wyższe zyski niż na depozytach, bez nadmiernego czy nieprzemyślanego ryzyka.