Jestem na emeryturze - czy mogę założyć i prowadzić IKE oraz IKZE?

Spotkałem się z tym pytaniem w kilku różnych kombinacjach 🙂

Jeden czytelnik opisał mi kiedyś sytuację w oddziale banku, gdy doradca klienta odwodził go od założenia indywidualnego konta emerytalnego, ponieważ „jest to rozwiązanie dla osób młodszych, przed emeryturą”.

Ktoś inny zastanawiał się, czy ma prawo do odliczenia składki na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego, jeśli źródłem jego dochodów są świadczenia emerytalne.

Miałem też czytelnika, który był na emeryturze i rozważał oszczędzanie przez IKE z myślą o swoich wnukach.

Wszystkie te sytuacje łączy ta sama wątpliwość: czy jeśli jestem na emeryturze, mogę założyć i prowadzić IKE lub IKZE?

Krótka odpowiedź

W ustawie o IKE i IKZE w obecnej wersji nie ma górnego ograniczenia wieku, jeśli chodzi o zakładanie i prowadzenie tych rachunków. Emeryt może założyć i prowadzić indywidualne konto emerytalne lub indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego.

Co mówi ustawa o IKE i IKZE?

Nie mówi nic o wyłączeniu emerytów czy osób, które przekroczyły jakiś wiek (np. 65 lat), z możliwości zakładania IKE czy IKZE.

Są ograniczenia dotyczące minimalnego wieku, np. 15-latek nie może mieć swojego IKE lub IKZE.

Ale nie ma żadnych ograniczeń dotyczących maksymalnego wieku, którym można rozpocząć oszczędzanie przez IKE lub IKZE.

Nie ma też żadnych przepisów, które zmuszałyby emeryta czy osobę po przekroczeniu jakiegoś wieku do wypłaty środków zgromadzonych na IKE lub IKZE lub do zaprzestania nowych wpłat. Można je aktywnie prowadzić choćby do śmierci – oczywiście podlegają wtedy w 100% dziedziczeniu.

Czy składki na IKZE można odliczać od dochodu z emerytury?

Tak – można.

Tak się składa, że jest jedna indywidualna interpretacja podatkowa, która bezpośrednio odpowiada na to pytanie. Cytuję kluczowy fragment:

„Zauważyć należy, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają żadnych ograniczeń, co do możliwości odliczania ww. wpłat od dochodów opodatkowanych według skali podatkowej w zeznaniu podatkowym w zależności od źródła ich uzyskania, np. ze stosunku pracy, emerytury, itp. 

Zatem, Wnioskodawczyni w zeznaniu podatkowym o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) składanym za 2016 r., będzie mogła, na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dokonać odliczenia od dochodu osiągniętego z emerytury, faktycznie dokonanych w 2016 r. wpłat na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. 

Jednakże wysokość tego odliczenia nie może przekroczyć limitu ustalonego zgodnie z art. 13a ust. 1 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, który w 2016 r. wynosi 4 866 zł.” (pełny tekst tej interpretacji)

Dochody z emerytury rozlicza się na zasadach ogólnych.

Ani w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani ustawie o IKE i IKZE nie ma przepisów, które wykluczają dochody z emerytury z możliwości odliczenia wpłat na IKZE od podstawy opodatkowania.

Emeryt może aktywnie korzystać z ulgi w podatku PIT powiązanej z wpłatami na IKZE.

Różne scenariusze

Nie ma górnych ograniczeń wiekowych przy oszczędzaniu przez IKE i IKZE. To oznacza, że możliwa jest realizacja bardzo różnych scenariuszy, np.:

• rozpoczęcie i kontynuowanie gromadzenia oszczędności dla siebie nawet na późnym etapie życia,
• gromadzenie oszczędności na IKE i IKZE z myślą o kolejnym pokoleniu (np. wnukach),
• wykorzystywanie IKZE do pomniejszania swojego podatku dochodowego od dochodów z emerytury.

W prawie nie ma zapisów, które zabraniałyby takiego wykorzystania IKE i IKZE przez osoby, które już pobierają emeryturę z powszechnego systemu emerytalnego (ZUS).

Ważne ograniczenia

Przy okazji warto pamiętać, że:

• w jednym czasie możesz mieć tylko jedno IKE oraz jedno IKZE,
• jeśli wykonasz wypłatę całości środków lub rozpoczniesz ratalną wypłatę z IKE lub IKZE, tracisz prawo do kolejnych wpłat oraz do założenia kolejnego IKE lub IKZE,
• jeśli wykonasz zwrot środków z IKE lub IKZE, nie tracisz prawa do kolejnych wpłat lub założenia kolejnego IKE lub IKZE,
• zwrot z IKE lub IKZE to coś innego niż wypłata z IKE lub IKZE.

Moje decyzje

Jestem trzydziestoparolatkiem i ten wpis nie opisuje mojej sytuacji. Nie znam też przypadków emerytów, którzy prowadzą IKE lub IKZE, w swojej rodzinie lub wśród najbliższych znajomych.

Prowadzę IKE z funduszami inwestycyjnymi i IKZE, na którym utrzymuję oszczędności w akcjach polskich spółek publicznych. Co jakiś czas opisuję, jak to robię i jakie osiągam wyniki (ostatni przykład).

To podejście jest osadzone w moich potrzebach, możliwościach i ograniczeniach. To nie jest podejście dla każdego.

Każdy powinien zacząć od określenia swoich potrzeb, możliwości i ograniczeń, a dopiero potem wybierać sposób oszczędzania i inwestowania.

Niedawno stworzyłem rankingi wszystkich ofert IKZE oraz IKE dostępnych pod koniec 2016.

Na zakończenie

Tutaj wszystkie artykuły o trzecim filarze, IKE oraz IKZE.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.