Czy jeśli rodzic wpłaca na IKE lub IKZE swojego dorosłego dziecka, trzeba będzie zapłacić podatek od darowizny?

Jakiś czas temu pani Alicja spytała mnie, czy może wpłacać pieniądze na IKE dorosłej córki, żeby pomóc jej budować oszczędności.

Nie ma przeszkody technicznej, żeby robić takie wpłaty. Nie ma znaczenia, czy pieniądze przychodzą z rachunku bankowego właściciela IKE czy IKZE, czy z rachunku kogoś innego, np. ojca czy żony.

Tyle tylko, że taka operacja to darowizna (np. od matki dla córki).

Osoba, która otrzymała darowiznę, musi zapłacić od jej wartości podatek. Na szczęście są od tego wyjątki. Wszystko reguluje ustawa o podatku od spadków i darowizn.

Czy wpłaty na IKE lub IKZE dziecka to darowizna?

Nie jestem doradcą podatkowym ani prawnikiem.

Opieram się na tym, co przeczytałem w ustawie o spadkach i darowiznach (przeczytaj całość), rozporządzeniach, interpretacjach i orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Planuję zadzwonić z tym pytaniem na Krajową Informację Podatkową i rozszerzyć ten wpis o odpowiedź.

Wygląda na to, że wpłaty na IKE lub IKZE dorosłego dziecka to darowizna w formie środków pieniężnych.

Czy trzeba od takiej darowizny zapłacić podatek?

Generalnie – nie.

Trzeba to jednak rozbić na dwa przypadki.

Mniej niż 9637 zł darowizny przez 5 lat

Pierwszy bierze się z artykułu 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Jeśli darowizny udziela jeden rodzic (np. mama), obdarowane dziecko (np. córka) nie płaci w ogóle podatku, jeśli kwoty darowizny nie przekraczają 9637 zł w okresie 5 lat od ostatniej darowizny.

Dotyczy to również darowizn między innymi członkami najbliższej rodziny.

Nadwyżka ponad 9637 zł

Drugi przypadek bierze się z artykułu 4a ustęp 1 punkt 2 tej samej ustawy i dotyczy sytuacji, gdy kwota darowizny przekracza 9637 zł w okresie 5 lat.

Jeśli darowizna wydarza się między członkami najbliższej rodziny (np. od matki dla córki), jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn pod jednym warunkiem.

Nabywca darowizny, czyli osoba obdarowana, musi w terminie 6 miesięcy od otrzymania pieniędzy:

• dokonać w swoim urzędzie skarbowym zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (formularz SD-Z2),
• udokumentować otrzymanie pieniędzy dowodem przekazania ich na rachunek bankowy.

Wtedy nie zapłaci podatku od podarowanych pieniędzy nawet, jeśli przekraczają kwotę 9637 zł.

Czy to zwolnienie dotyczy też wpłat na IKE lub IKZE?

W ustawie o podatku od spadków i darowizn nie ma słowa o darowiźnie przez wpłatę na IKE i IKZE.

Dla kwot ponad 9637 zł w okresie 5 lat trzeba udokumentować otrzymanie darowizny „dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.”

Rachunek IKE lub IKZE to na pewno nie jest rachunek płatniczy. Nie jest to też zawsze rachunek w banku.

To może być rachunek powiązany z rejestrem funduszy inwestycyjnych czy rachunek pieniężny powiązany z rachunkiem maklerskim.

Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygał już kilka spraw związanych z tym zapisem (art. 4a) w ustawie o podatku od spadków i darowizn (przykład, przykład).

Dotyczyły np. darowizn udokumentowanych przelewem na konto dewelopera, który sprzedawał obdarowanemu mieszkanie, czy pośrednika obligacji, który sprzedawał obdarowanemu obligacje. Nawet w tych przypadkach NSA utrzymywał zwolnienie od podatku tak potwierdzonej darowizny od członka najbliższej rodziny.

NSA wielokrotnie wskazywał, że urzędy skarbowe nie mogą odczytywać zapisu o dowodach przekazania darowizny na rachunek bankowy obdarowanego dosłownie.

To może być inny rodzaj rachunku, ponieważ celem tego zapisu jest „zapewnienie ochrony interesów majątkowych członków najbliższej rodziny poprzez zniesienie obciążeń podatkowych dla nabywających nieodpłatnie majątek od osób najbliższych” (źródło). 

Ten cel można osiągnąć przelewając pieniądze również na inny rachunek i dokumentując tą transakcję przed urzędem skarbowym.

Tym innym rachunkiem może być, jeśli dobrze odczytuję zebrane informacje, IKE lub IKZE najbliższego członka rodziny, którego obdarowujemy. Ważne, żeby przelew jednoznacznie wskazywał, kto jest odbiorcą pieniędzy.

Podsumowanie

Jeśli dobrze interpretuję obecny stan prawny:

• jeśli kwota darowizny od najbliższego członka rodziny nie przekracza 9637 zł w ostatnich 5 latach, obdarowany nie płaci od niej podatku,
• jeśli darowane pieniądze od najbliższego członka rodziny przekraczają tę kwotę, obdarowany może być zwolniony z tego podatku po spełnieniu dwóch warunków:

1. zgłoszeniu darowizny na formularzu SD-Z2 do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej wystąpienia,
2. przedstawieniu dowodu przekazania darowizny na rachunek obdarowanego.

Z orzeczeń NSA wynika, że nie musi być to koniecznie rachunek bankowy obdarowanego. W związku z tym przelewy na IKE lub IKZE obdarowanego wydają się spełniać warunek zwolnienia.

Miejsce na odpowiedź Krajowej Informacji Podatkowej

Jak tylko uzyskam odpowiedź Krajowej Informacji Podatkowej, dodam ją do tego artykułu.

Moje decyzje

Osobiście IKZE prowadzę od 2012 w formie rachunku maklerskiego w BM BDM – można założyć je przez internet. Niedawno rozliczyłem swoje wyniki. Co roku odliczam wpłaty od podatku dochodowego (przykład z rozliczenia za 2015).

Prowadzę też IKE w formie rejestru funduszy inwestycyjnych, na IKE Plus w NN TFI (wcześniej ING TFI). Pisałem w szczegółach o motywach tej decyzji i najważniejszych parametrach umowy.  Rozliczyłem swoje wyniki do 2016. NN TFI oferuje też rejestr funduszy inwestycyjnych w połączeniu z IKZE.

Niedawno stworzyłem rankingi wszystkich ofert IKZE oraz IKE dostępnych pod koniec 2016.

Tutaj wszystkie artykuły o trzecim filarze, IKE oraz IKZE.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.