Ile kosztuje „awaryjny” zwrot środków z IKE i IKZE (plus 2 kalkulatory)

Oszczędności na IKE i IKZE nie blokujesz „na sztywno” do „emerytury”. W każdej chwili możesz wypowiedzieć umowę i zażądać zwrotu tych pieniędzy.

Przynajmniej tak to zawsze działało i działa w momencie publikowania tego artykułu.

Opisałem kiedyś przypadek pani Marzeny, która z życiowych powodów, potrzebowała dostępu do oszczędności na IKE. Po 30 dniach od wniosku o zwrot pieniądze były na jej koncie bieżącym.

Zwroty z IKE i IKZE wywołują odmienne konsekwencje i koszty. Działa trochę inny mechanizm. Z ciekawości sprawdziłem, ile kosztowałbym mnie awaryjny zwrot z tych dwóch kont emerytalnych. 

Zrobiłem też dwa kalkulatory - pomogą ci obliczyć własne koszty "awaryjnego" zwrotu z IKE lub IKZE.

Zwrot środków z IKE i IKZE

Zwrot i wypłata to w ustawie o IKE i IKZE dwie różne rzeczy.

Wypłata odbywa się na preferencyjnych warunkach i jest możliwa po spełnieniu warunków wieku i stażu.

Wypłatę z IKE można wykonać po skończeniu 60 lat i wpłatach w 5 latach kalendarzowych (są wyjątki). Preferencja polega na tym, że od zakumulowanych zysków nie jest pobierany podatek Belki (19%).

Wypłatę z IKZE można wykonać po skończeniu 65 lat i wpłatach w 5 latach kalendarzowych. Preferencja polega na tym, że całość wypłaty nie jest opodatkowana według skali, tylko podatkiem ryczałtowym 10%.

Jeśli wypowiadasz umowę o IKE lub IKZE, a nie spełniasz warunków wypłaty, następuje zwrot środków. Pieniądze powinny być do twojej dyspozycji po 30 dniach. Przy zwrocie nie ma preferencji.

Zwrot z IKE oznacza konieczność zapłaty podatku Belki od zakumulowanych przez cały okres prowadzenia IKE zysków. Podatek odprowadzi instytucja finansowa.

Zwrot z IKZE oznacza konieczność rozliczenia tych środków w rocznym zeznaniu PIT jako dochody z innych źródeł. Instytucja finansowa zwraca całą kwotę, a na tobie spoczywa obowiązek obliczenia i zapłaty podatku dochodowego.

Ponieważ zwrot z IKE i IKZE jest konsekwencją wypowiedzenia umowy, rachunki są likwidowane. Ale uwaga: w kolejnych latach można założyć nowe IKE i IKZE.

Koszty zwrotu z IKE

Prosta sprawa – jeśli wypowiadasz umowę o IKE i następuje zwrot środków, instytucja finansowa odprowadza podatek od zysków (tzw. 19% Belki) i przelewa na konto klienta kwotę netto.

Jeśli nie było żadnych zysków, nie pobierze żadnego podatku.

Po 12 miesiącach od założenia indywidualnego konta emerytalnego, instytucja finansowa nie powinna pobierać opłat za wypowiedzenie umowy. Po 12 miesiącach na IKE nie ma żadnych opłat likwidacyjnych, które możesz znać chociażby z tzw. polis inwestycyjnych („polisolokat”).

Może też dojść koszt transakcji, np. sprzedaży papierów wartościowych na rachunku maklerskim IKE, które są niezbędne, żeby zwrócić klientowi gotówkę.

Moje koszty zwrotu z IKE

W chwili publikowania tego artykułu mam na IKE ok. 5650 zł zysku netto (ponad wpłacony kapitał). We wrześniu 2016 opisałem swoje decyzje i wyniki na tym rachunku.

Gdybym zlikwidował ten rachunek, NN TFI (gdzie prowadzę IKE Plus) musiałoby odprowadzić od tej kwoty 19% podatku Belki. To ok. 1074 zł.

Resztę zysku (ok. 4576 zł) oraz cały wpłacony kapitał towarzystwo zwróciłoby na moje konto bieżące w banku.

Nie zapłaciłbym żadnych kosztów transakcji, ponieważ na IKE Plus w NN TFI (które polecam), nie ma opłat za transakcje.

Kalkulator kosztów zwrotu z IKE

Zrobiłem prosty kalkulator kosztów wypowiedzenia umowy o IKE i zwrotu środków.

Wpisz kwotę zysku netto oraz koszty transakcji, które zwrot wywoła (jeśli wystąpią) w pomarańczowych komórkach.

Czy koszty likwidacji IKE są wysokie?

Ciekawe pytanie. 

Kosztem jest tak naprawdę podatek od zysków kapitałowych. To oznacza, że:

• jeśli nie ma zysków, nie ma tego kosztu,
• koszt „wskakuje” wyłącznie, jeśli z własnej woli wypowiesz umowę o IKE,
• jest on identyczny z kosztem, który i tak musiałbyś zapłacić, gdybyś oszczędzał poza IKE, np. na zwykłej lokacie bankowej, rachunku maklerskim lub w funduszach inwestycyjnych.

Oczywiście, ponad 1000 zł, które musiałbym zapłacić w podatku Belki, gdybym dzisiaj zażądał zwrotu tych środków, to nie jest mała kwota. Wolałbym jej nie płacić.

I nie mam zamiaru jej płacić. Ponieważ nie mam zamiaru likwidować IKE, chyba że coś lub ktoś mnie do tego ewidentnie zmusi. Napisałem artykuł o tym, co musiałoby się stać, żebym wypowiedział umowę o IKE.

Koszty zwrotu z IKZE

Trudniejsza sprawa – instytucja finansowa przelewa klientowi pełną wartość rachunku, a on ma obowiązek obliczyć i zapłacić od tej kwoty podatek dochodowy. Zwrot z IKZE powinno się traktować jako dochód z innych źródeł.

Nie ma znaczenia, czy był zysk, czy nie było. Podatek odprowadza się od całości zwrotu. Jego wartość zależy od skali podatkowej, według której płacimy w roku zwrotu z IKZE podatki dochodowe.

Po 12 miesiącach od założenia indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, instytucja finansowa nie powinna pobierać opłat za wypowiedzenie umowy. Po 12 miesiącach na IKZE nie ma żadnych opłat likwidacyjnych, które możesz znać chociażby z tzw. polis inwestycyjnych („polisolokat”).

Może też dojść koszt transakcji, np. sprzedaży papierów wartościowych na rachunku maklerskim IKE, które są niezbędne, żeby zwrócić klientowi gotówkę.

Moje koszty zwrotu z IKZE

W chwili publikowania tego artykułu wartość mojego rachunku IKZE wynosi ok. 20 000 zł. Około 3850 zł to zysk netto – nie ma to w tym przypadku wielkiego znaczenia, ponieważ podatek płaci się i tak od całości zwrotu. We wrześniu 2016 opisałem swoje decyzje i wyniki na tym rachunku.

Prowadzę IKZE w formie rachunku maklerskiego (https://rebrand.ly/IKZE). To oznacza, że musiałbym sprzedać wszystkie papiery wartościowe, gdybym zażądał zwrotu środków. Szacuję, że obniżyłoby to wartość rachunku o ok. 400 zł (połowa to koszty transakcji, połowa sprzedaży po niższej cenie niż obecna).

Na moje konto wpłynęłoby ok. 19 600 zł.

Gdyby zwrot był w 2017 (np. lutym, czerwcu lub grudniu), do 30 kwietnia 2018 musiałbym go rozliczyć w zeznaniu PIT i zapłacić podatek.

W moim przypadku wyniósłby 18% kwoty zwrotu, gdybym wykorzystał możliwość wspólnego rozliczenia podatku z żoną. Czyli do 30 kwietnia 2018 musiałbym odprowadzić ok. 3530 zł podatku dochodowego od zwrotu z IKZE. Z obecnej wartości rachunku IKZE zostałoby 16 070 zł.

To oznacza ok. 3930 zł kosztów zwrotu z IKZE.

Podatek mógłby być wyższy, gdybym część lub całość zapłacił po stawce 32%.

Kalkulator kosztów zwrotu z IKZE

Zrobiłem prosty kalkulator kosztów wypowiedzenia umowy o IKZE i zwrotu środków.

Wpisz obecny stan rachunku oraz koszty transakcji, które zwrot wywoła (jeśli wystąpią) w pomarańczowych komórkach. Będziemy też potrzebować stawki podatku – domyślnie ustawiłem 18%. Jeśli ktoś spodziewa się, że część lub całość zwrotu będzie opodatkowana wyższą stawką, może to zmienić.

Czy koszty likwidacji IKZE są wysokie?

Zwrot środków z IKZE to nie jest korzystna operacja. Osobiście zlikwidowałbym ten rachunek tylko, gdybym musiał. Opisałem takie scenariusze w poprzednim artykule.

Odprowadzenie od 18 do 32% wartości rachunku jako podatku dochodowego to nic przyjemnego. Jeśli spełniamy warunki wypłaty „wskakuje” podatek ryczałtowy 10%.

Warto jednak pamiętać, że wpłaty na IKZE uprawniły nas do pomniejszeń podatku w latach wpłaty. Mogliśmy przez ten czas dysponować tymi środkami – wydać je lub reinwestować. Opisałem kiedyś, jak działa ten mechanizm i obliczyłem, w jakich okolicznościach IKZE się:

1. opłaca,
2. nie opłaca.

Moje decyzje

Osobiście IKZE prowadzę od 2012 w formie rachunku maklerskiego w BM BDM. Niedawno rozliczyłem swoje wyniki. Co roku odliczam wpłaty od podatku dochodowego (przykład z rozliczenia za 2015).

Prowadzę też IKE w formie rejestru funduszy inwestycyjnych, na IKE Plus w NN TFI (wcześniej ING TFI). Pisałem w szczegółach o motywach tej decyzji i najważniejszych parametrach umowy.  Rozliczyłem swoje wyniki do 2016. NN TFI oferuje też rejestr funduszy inwestycyjnych w połączeniu z IKZE.

Niedawno stworzyłem rankingi wszystkich ofert IKZE oraz IKE dostępnych pod koniec 2016.

Tutaj wszystkie artykuły o trzecim filarze, IKE oraz IKZE.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.