Jakie błędy popełniłem i czego się nauczyłem w 2016?

Na koniec 2016 fundamenty finansów mojej rodziny trzymają się mocno. Nadal:

1. nie mamy długów,
2. mamy oszczędności, które nas wspierają,
3. nasze zarobki pokrywają koszty życia.

Najwięcej do zrobienia mamy w tym trzecim obszarze. W ostatnich latach skokowo wzrosły nam bieżące koszty (dzieci!) przy stagnacji w życiu zawodowym i zarobkach.

To wredna kombinacja. Zaczęliśmy się już z tego „leczyć”. To może trochę potrwać.

Co roku przyglądam się temu, co wydarzyło się przez ostatnie 12 miesięcy – jakie błędy popełniłem i czego się nauczyłem (edycja 2015, 2014 i 2013). Jak oceniam mijający 2016?

Gdy rosną koszty przy stagnacji w zarobkach

W tym roku zarobiłem chyba najwięcej w życiu, ale czułem się biedniejszy niż kiedykolwiek.

Jak to możliwe?

Moje zarobki utrzymywały cztery osoby – żona była na bezpłatnym urlopie wychowawczym i zajmowała się dwójką dzieci.

A nasze koszty życia „wystrzeliły w kosmos”, szczególnie w tak mało inspirujących obszarach jak lekarze i leki. Nie było miejsca w pobliskich przedszkolach publicznych, więc wszedł nam też giga koszt umieszczenia najpierw jednego, a potem obu dzieciaków w prywatnym przedszkolu.

To pozwoliło żonie pod koniec roku zacząć powrót do pracy. Liczymy, że w 2017 zejdzie z nas chociaż trochę obecnej presji.

Będziemy działać, żeby „odstrzelić” niektóre koszty, np. prywatnego przedszkola, i wprowadzić trochę więcej wigoru do dochodów. Żona musi po prostu wrócić do regularnego zarabiania.

Ja też mam swoje priorytety – po blisko 10 latach samozatrudnienia, działania na zasadzie freelance w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, a przez ostatnie lata również pracy z domu, w 2016 po raz pierwszy poszedłem do „normalnej pracy”.

To dla mnie bardzo ciekawe doświadczenie.

To również ruch w przeciwnym kierunku niż wiele osób, które po latach pracy w firmach lub instytucjach poszukują więcej wolności „na swoim”.

Moja działalność zostaje, ale chcę być też częścią większej organizacji. Szukam w ten sposób nie tylko większej stabilizacji finansowej potrzebnej mi na tym etapie życia (chcę być bardziej jak obligacja niż akcja), ale też jakiegoś przełamania stagnacji zawodowej, którą od dłuższego czasu odczuwam.

Oszczędności jako ubezpieczenie

Przez jakieś 15-20% tego roku, jeśli nie więcej, byłem chory. Przez ponad miesiąc naprawdę poważnie. Straciłem na ten czas wzrok w lewym oku i nie miałem pewności, że go odzyskam.

Serio! Zero jazdy samochodem. Zero pracy przy komputerze.

Dla młodego mężczyzny to nie jest komfortowa sytuacja. Szczególnie jeśli odpowiada za utrzymanie trzech innych osób i jako samozatrudniony nie ma nawet prawa do tzw. chorobowego. 

To był dla mnie szok też dlatego, że nigdy wcześniej tyle nie chorowałem. W ogóle nie chorowałem. Mam jakąś dziwną synchronizację z moimi dziećmi i przejmuję od nich wszystko, jak leci. Tylko znacznie ciężej przechodzę.

Podobno to nic dziwnego. Nasi sąsiedzi (i inni rodzice maluchów) mają to samo.

To, co mnie uchroniło przed jeszcze większą desperacją, to oszczędności. Zapewniają w takich sytuacjach spokój.

Nie dosyć, że przynoszą dodatkowy dochód z odsetek czy dywidend, to jeszcze gdzieś tam sobie w tle są. Można do nich w razie potrzeby sięgnąć. Zamortyzować skutki jakiegoś niemiłego psikusa losu. Pokryć podwyższone wydatki. Przetrwać okres niższych zarobków.

W takich momentach widać, że posiadanie oszczędności działa jak forma bardzo praktycznego i prostego ubezpieczenia. Za które na dodatek nie płacisz!

Pracuj mądrze i ciężko

Jest takie popularne powiedzenie: „Work smart, not hard”. Pracuj mądrze, nie ciężko.

Chyba zrozumiałem je kilka lat temu zbyt dosłownie. Rozleniwiłem się. Rozleniwiła mnie też praca z domu – szczególnie jeśli chodzi o rozwijanie i dbanie o relacje z innymi.

Wykorzystałem te kilka lat alternatywnego stylu życia, żeby spędzić bardzo dużo czasu z żoną i dziećmi. Mamy mocne więzi i gramy do jednej bramki. To wielka wartość.

Ale moje motto na kolejne lata brzmi: „Work smart and hard”. Pracuj mądrze i ciężko. Z tej kombinacji powinno wyjść znacznie więcej niż tylko z jej pierwszego elementu.

Najwięcej wysiłku chciałbym włożyć w pracę nad łączeniem sił z innymi. Przy większości przedsięwzięć byłem typem samotnego kowboja. Wolnego strzelca. Moim celem jest wprowadzić do swojego życia znacznie więcej gry zespołowej.

Nie chodzi tylko o pracę. Zdecydowanie za mało się udzielam – w mojej lokalnej społeczności, w mojej grupie znajomych, w moim mieście.

Pod tym względem jestem „typowym Polakiem”. Skupiam się na rodzinie. Dbam głównie o własne interesy. Nie działam w organizacjach społecznych i większych grupach. Rządzą praca i dom.

W zmianie tego schematu myślenia i działania widzę jakąś szansę na rozwój.

Jak się zmotywować?

Muszę też pracować nad motywacją.

Mój „problem” polega na tym, że nie potrzebuję wiele, żeby czuć się dobrze.

Do tego dochodzi komfort, jaki mamy z żoną dzięki dobremu nastrojeniu spraw, w tym finansowych. Ten luz wpływa jednak negatywnie na motywację do dalszego działania, do podejmowania wysiłku i ryzyka, które zmienia życie na lepsze.

Możemy wielu rzeczy nie robić. Wśród nich są i rzeczy niepożyteczne, i rzeczy pożyteczne.

Jesteśmy młodzi i nie powinniśmy osiadać na laurach. Nie powinniśmy być za bardzo zadowoleni z siebie. Powinniśmy cały czas myśleć, co możemy zrobić lepiej. Powinniśmy myśleć jak Robert Lewandowski, a nie jak tłusty i leniwy kot.

Wbrew pozorom to jest spore wyzwanie, jeśli wydaje ci się, że nic nie musisz.

Kto wie – być może ktoś z kredytem hipotecznym nad głową albo bardzo konsumpcyjnym podejściem do życia ma silniejszą motywację do pracy i rozwoju niż ktoś rozsądny, uporządkowany i bliski poziomu równowagi?

Interesuje mnie, jak utrzymywać zdrową ambicję i motywację do działania będąc bliżej tego drugiego rodzaju osobowości.

Ta gra się nie kończy

W tym roku przeczytałem niewiele książek, a jeszcze mniej zrecenzowałem na blogu w cyklu [Szerszy obraz].

Jedna książka zrobiła na mnie jednak wielkie wrażenie. Nikt jej nie wydał po polsku. Jej angielski tytuł to „Finite and infinite games – a vision of life as play and possibility”.

Da się ją streścić w jednym zdaniu:

W życiu gramy w dwa rodzaje gier: skończone (ang. finite), które mają swoje granice, zasady, jasno określonych graczy, zwycięzców, przegranych, początek i koniec; oraz nieskończone (ang. infinite), które mają ciągle zmieniające się granice i reguły i w które gra się nie po to, żeby wygrać i je zakończyć, tylko po to, żeby zapewnić kontynuację gry.

Warto przynajmniej zastanowić się, w którą z tych gier gramy jako rodzice, partnerzy, dzieci, współpracownicy, wspólnicy czy inwestorzy, a w którą powinniśmy grać.

Wszystkiego najlepszego na święta i nowy rok!