Czytelnik Tomek: "Po co oszczędzasz, jak inwestujesz i czego tak w ogóle oczekujesz?"

Tomek z Wrocławia mnie zagiął 🙂

„Tu Tomek z Wrocławia, zainteresowany finansami osobistymi oraz inwestowaniem/oszczędzaniem długoterminowym, także ekonomią w skali makro.

Prowadzisz interesujący blog, dużo pracy, szacunek.

Czytam trochę w temacie, szukając (jak Ty) dla siebie "strategii" oszczędzania/inwestowania - zdefiniowania celów, horyzontu czasowego, w co, ile (jaki %), jakiego zwrotu oczekiwać. Ciebie chciałbym zapytać, jak możesz odpowiedzieć i masz czas, może to gdzieś jest na blogu:

1. w jakim horyzoncie czasowym inwestujesz / oszczędzasz i jakiego średniorocznego zwrotu się obecnie spodziewasz? Mówię tu raczej o celu "emerytalnym", ale ciekawe czy masz inne cele długoterminowego inwestowania (wolność finansowa ;), wykształcenie dzieci)

2. w jakie klasy aktywów % alokujesz obecnie nadwyżki i czy dla nich masz jakiś oczekiwany średnioroczny zwrot."

Po co oszczędzam?

Niezła seria pytań – nie sądzicie? Niektórzy nie tylko nie mają na nie odpowiedzi, ale nawet sobie ich nigdy nie zadadzą.

A szkoda. To głębokie, ważne pytania, które porządkują nastawienie do pieniędzy.

Zanim odpowiem, po co oszczędzam, zacznę od tego, po co na pewno nie oszczędzam.

Nie interesują mnie stopy zwrotu dla stóp zwrotu. Nie interesują mnie rynki finansowe jako hobby i sposób spędzania wolnego czasu. Nie interesuje mnie rywalizacja z innymi inwestorami. Nie interesuje mnie bogactwo rozumiane jako luksus, przepych, skupienie się na konsumpcji i wypięcie się na wszystkich dookoła.

Żyję wystarczająco długo, żeby wiedzieć, że wiele, jeśli nie większość, najlepszych rzeczy, które mogą nas spotkać na tym świecie, jest darmowa, nie wymaga wielkich nakładów finansowych lub nie ma żadnego związku z pieniędzmi.

Więc po co oszczędzam?

Po pierwsze, żeby lepiej rozłożyć swoje zasoby finansowe w czasie. Zarobki i wydatki są bardzo zmienne na różnych etapach życia. Gdybym jako młody chłopak nie zaczął budować oszczędności z myślą o przyszłości, moja sytuacja finansowa oraz pole manewru dzisiaj jako taty dwójki małych dzieci i głównej „kieszeni rodziny” byłyby znacznie gorsze.

Bardzo lubię w tym kontekście podejście oparte o tzw. cykl życia.

Po drugie, żeby lepiej żyć. Dlatego nie oszczędzam i nie inwestuję w oparciu o aktualną sytuację rynkową, doniesienia medialne, jakieś chwilowe mody czy „doradztwo” finansowe, tylko w oparciu o moje indywidualne potrzeby, możliwości i ograniczenia.

Kluczem do działania w ten sposób jest określenie swoich indywidualnych potrzeb, możliwości i ograniczeń. A potem dobranie do tego np. aktywów finansowych.

Potrzeby, możliwości i ograniczenia mogą się zmieniać w czasie, np. rodzi się nam pierwsze lub kolejne dziecko, zmieniamy pracę na lepszą, żona traci pracę, przeprowadzamy się do innego kraju, musimy się przekwalifikować, dostajemy spadek, itp. To są okoliczności, które wpływają na to, jak oszczędzam i inwestuję.

Po angielsku takie podejście określa się jako goal-based investing, ale bardziej trafne byłoby „life-based investing”. Chodzi o to, żeby pieniądze pomagały nam dobrze żyć, a nie były źródłem stresu, problemów czy hazardowej ekscytacji.

Po trzecie, oszczędzam i inwestuję, żeby pokrywać pojawiające się w czasie wydatki. To znana technika zarządzania pieniędzmi, którą stosują np. ubezpieczyciele czy towarzystwa emerytalne (tzw. liability matching). Chodzi o to, żeby forma oszczędności była dostosowana do horyzontu inwestycyjnego czy płynności, jakiej oczekujemy.

Na przykład, na IKE i IKZE utrzymuję wyłącznie tzw. „głębokie oszczędności” i chętniej lokuję je w aktywa o zmiennej wycenie i mniejszej płynności, ponieważ te oszczędności mają być użyte w bardzo odległej przyszłości. Z kolei krótkoterminowe oszczędności trzymam praktycznie tylko w depozytach bankowych, ponieważ w każdej chwili mogą być mi potrzebne.

Jak inwestuję?

Kilka pojęć kluczy: podział oszczędności między klasy aktywów (alokacja), dywersyfikacja (również geograficzna) oraz rebalancing.

Nie mam ani uprzedzeń, ani preferencji co do klas aktywów ogólnie rzecz biorąc – posiadam i rachunki oszczędnościowe, i lokaty bankowe, i jednostki funduszy inwestycyjnych różnego typu, i fundusze ETF, i akcje spółek polskich i zagranicznych, a nawet starą polisę inwestycyjną sprzedaną mi w czasach, gdy byłem „młody i naiwny”.

Moje krótkoterminowe oszczędności (które mogą być potrzebne w perspektywie jakiegoś roku) są w 100% w depozytach bankowych. Aktualnie to z kilku powodów największa część moich oszczędności.

Moje średnioterminowe oszczędności to mieszanka depozytów bankowych, funduszy inwestycyjnych (parasolowych), funduszy ETF oraz akcji spółek publicznych.

Moje „głębokie oszczędności” to IKE, IKZE i polisa inwestycyjna – wszystkie mają jakieś ograniczenia, jeśli chodzi o dostępność środków i zostały stworzone do długoterminowego, systematycznego oszczędzania. To pieniądze akumulowane z myślą o prywatnej emeryturze i podobnych celach, w tym związanych z wchodzeniem dzieci w dorosłość za 15-20 lat. To mieszanka aktywów dłużnych i udziałowych, z całego świata, również przez fundusze.

Wyniki i metodę działania opisuję w szczegółach na blogu – polecam ostatnie raporty dla IKE, IKZE i polisy.

Jakich wyników oczekuję?

Nie oszczędzam i nie inwestuję tylko dla numerków. To po pierwsze.

Ale: przy każdej klasie aktywów i formie oszczędzania robię wszystko, co w mojej mocy, żeby zrozumieć, jak działają i stosować najlepsze praktyki z punktu widzenia inwestora takiego jak ja (długoterminowego, biernego, nieprofesjonalnego, na co dzień skupionego na życiu i pracy).

Moje depozyty bankowe pracują w tej chwili średnio na jakieś 2,7-2,8% rocznie brutto. Czego spodziewam się w przyszłości? Zmian w takim samym kierunku i o podobnym tempie jak oficjalne stopy procentowe i wskaźniki inflacji.

Jestem gotowy przesuwać oszczędności do banków, które oferują wyższe oprocentowanie niż średnia rynkowa („optymalizacja lokat”). Lubię też promocyjne oferty, np. z jakimiś bonusami. Jest tylko jeden warunek – to nie może być zbyt czasochłonne i pracochłonne.

Od oszczędności obciążonych tzw. ryzykiem oczekuję w długim terminie premii ponad depozyty bankowe. Wydaje mi się, że dużo lepiej wiem obecnie, co robić, żeby w systematyczny sposób tę premię osiągać. Jednym z kluczy jest niepopełnianie głupich błędów. Drugim kluczem jest wdrożenie dobrych praktyk, np. związanych z alokacją między klasy aktywów, dywersyfikacją, rebalancingiem, a także minimalizacją opłat dla instytucji finansowych.

Zdywersyfikowane, prowadzone od kilku lat portfele funduszy inwestycyjnych (z ok. 30-50% funduszy akcji) przynoszą mi w tej chwili ok. 3-5% średniorocznie.

Zdywersyfikowane, prowadzone od kilku lat portfele funduszy ETF i akcji spółek publicznych przynoszą mi w tej chwili ok. 6-9% średniorocznie, wliczając regularne wypłaty dywidend (które bardzo cenię jako składnik portfela oszczędności).

Depozyty bankowe nie wprowadzają do moich oszczędności żadnej zmienności. Portfele funduszy są stosunkowo zmienne. Portfele funduszy ETF i spółek publicznych są bardzo, bardzo zmienne.

Ewolucja w ostatnich latach

Mam nadzieję, że stanąłem na wysokości zadania i choć trochę przybliżyłem swoje myślenie o oszczędzaniu i inwestowaniu.

To, co napisałem, nie jest wyryte w skale. Zmienia się – chociaż od pewnego czasu bardzo, ale to bardzo powoli.

Zresztą, jeszcze kilka lat temu wydawało mi się, że szczytem moich marzeń jest życie z odsetek, wolność finansowa rozumiana jako „wolność od pracy” oraz nadzwyczajne zyski („wygrywanie z rynkiem”).

Jak widać, moje priorytety i przekonania się zmieniły. Życie z odsetek przy takich kosztach utrzymania rodziny, jakie mamy, wymagałoby chyba z kilku milionów złotych oszczędności. Lubię i chcę pracować jak najdłużej. 

„Wolność finansowa” to dla mnie w jakimś sensie pusty, a może nawet szkodliwy, slogan, szczególnie jeśli ktoś nie ma pomysłu, jak osiągnąć tę wolność i co z nią zrobić.

Podobnie wygrywanie z rynkiem czy jakieś niebywałe stopy zwrotu – nie są mi do niczego potrzebne i w aktywności, która ich wymaga, nie widzę niczego interesującego w mojej sytuacji życiowej.

Dobrze zdefiniowałem też dla siebie różnicę między oszczędzaniem a inwestowaniem. 

Krótko mówiąc: oszczędzam i inwestuję, żeby (dobrze) żyć. Nie żyję, żeby oszczędzać i inwestować.

To podejście służy mi naprawdę dobrze, ale z obserwacji wiem, że słabo się “sprzedaje”. Trudno przekonać kogoś, kto jest zafiksowany na “wygrywaniu z rynkiem” albo znalezieniu najlepszych funduszy inwestycyjnych czy spółek do zainwestowania na krótki okres, że to czego prawdopodobnie potrzebuje w długim okresie to coś takiego. 

To jest po prostu zbyt nudne albo niewystarczająco “profesjonalne”, w sensie za mało numerków, haseł marketingowych, itp. Nie wiem, dlaczego to raczej do ludzi nie trafia jako praktyczne podejście do oszczędzania i inwestowania.

Posłuchaj - to do Ciebie

Zastanawiam się, jak Wy odpowiedzielibyście na pytania Tomka:

• po co oszczędzacie
• jak inwestujecie
• czego po tej aktywności oczekujecie

----

Tutaj wszystkie artykuły o psychologii oszczędzania i inwestowania, finansach osobistych i bezpiecznym oszczędzaniu. 

Warto przejrzeć narzędzia finansowe wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.

Zapraszam też do zapisywania się na bezpłatny, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura – co niedzielę podsumowanie tygodnia, zapowiedzi oraz coś więcej.