[czas wypłaty] Jakie są koszty, warunki i możliwości wypłaty z IKE z rachunkiem maklerskim?

Mam więcej pytań i wątpliwości niż odpowiedzi. Taki jest mój stan wiedzy po przejrzeniu regulaminów indywidualnych kont emerytalnych w domach maklerskich pod kątem wypłat jednorazowych i ratalnych.

To trzeci artykuł z tej serii. W pierwszym sprawdziłem, jak wyglądają pod tym względem regulaminy TFI (generalnie dobrze). W drugim przyjrzałem się IKE w bankach oraz IKE z obligacjami skarbowymi (negatywne zaskoczenie).

Interesuje mnie szczególnie to, czy ktoś, kto przez lata oszczędza za pomocą indywidualnego konta emerytalnego będzie mógł potem w praktyczny sposób zorganizować wypłaty ratalne. Ile za taką usługę zapłaci? Z jakimi będzie musiał się liczyć ograniczeniami?

W cyklu [czas wypłaty] przyglądam się wszystkiemu, co dotyczy konsumowania wcześniej zgromadzonych oszczędności.

• Jak odpowiedzialnie zorganizować ten proces? 
• Jak rozłożyć oszczędności w czasie? 
• Kto i jak może obsługiwać wypłaty naszych oszczędności? 
• Jak wyglądają ważne regulacje prawne w tym zakresie (np. na IKE i IKZE)? 

Po co w ogóle poruszać ten temat? Ponieważ jest kompletnie zaniedbany.

Branża finansowa jest przechylona w stronę zwiększania aktywów pod zarządzaniem. Robi wszystko, żeby namawiać do gromadzenia oszczędności. Doradcy czy agenci ubezpieczeniowi są w Polsce nagradzani za „przyniesienie” pieniędzy klienta. Rzadko kogo interesuje, co się dzieje z klientem potem.

Gdy rozpoczynamy długoterminowe oszczędzanie, zbyt często robimy to pod wpływem emocjonalnych „strachów na wróble” (np. „ZUS upadnie”, „a co z edukacją dzieci?”), bez wizji przyszłych wypłat i bez całościowego planu.

Matematyka i strategie odpowiedzialnego konsumowania oszczędności są inne niż matematyka i strategie gromadzenia oszczędności.

Wszystkie artykuły z cyklu [czas wypłaty] są dostępne w tej zakładce.

Wypłata z IKE – 7 kluczowych punktów z ustawy

• wypłata to coś innego niż zwrot
• od wypłaty z IKE nie płacimy podatku od dochodów kapitałowych (tzw. Belki)
• wypłata może być wykonana w ratach lub jednorazowo
• wypłata jednorazowa lub pierwsza rata powinny być wypłacone w terminie do 14 dni od złożenia wniosku przez oszczędzającego
• do wypłaty z IKE przypisane są warunki (najedź kursorem po ważne szczegóły)
• wypłata z IKE dokonywana jest w formie pieniężnej
• oszczędzający, który zlecił wypłatę z IKE, nie może dokonywać nowych wpłat na to IKE; nie może też założyć IKE ponownie

IKE z rachunkiem maklerskim – problematyczne wypłaty?

Problem z rachunkiem maklerskim IKE na etapie wypłaty polega na tym, że domyślnie znajdują się na nim papiery wartościowe. A wypłaty (zarówno jednorazowa, jak i ratalne) są dokonywane w formie pieniężnej.

Czyli pierwszym krokiem musi być sprzedaż papierów wartościowych.

Albo wszystkich – jeśli przygotowujemy się do jednorazowej wypłaty, albo części – jeśli przygotowujemy się do wypłaty pojedynczej raty.

Tylko w regulaminie IKE w domu maklerskim Banku BPS znalazłem zapis, że DM BPS ma prawo sprzedać papiery wartościowe na koncie klienta na 3 dni przed datą realizacji wypłaty, żeby zapewnić na nią środki. W przypadku wypłaty ratalnej są one sprzedawane proporcjonalnie, żeby pokryć kwotę bieżącej raty.

Inne domy maklerskie albo tego nie regulują, albo wprowadzają zapis, że jeśli klient nie zabezpieczy środków pieniężnych, dyspozycja wypłaty nie będzie zrealizowana.

Do transakcji sprzedaży w każdym domu maklerskim przypisana jest prowizja (większe porównanie IKE i IKZE pod kątem opłat). Czyli pierwszy krok, jakim jest zamiana papierów wartościowych na środki pieniężne do wypłaty, zawsze będzie coś kosztował.

Drugim, niezależnym od domów maklerskich i trochę niebezpośrednim kosztem jest również aktualna cena papierów wartościowych. Nie ma gwarancji, że w momencie sprzedaży akcji, obligacji czy certyfikatów strukturyzowanych znajdziemy kupującego chętnego zapłacić oczekiwaną przez nas cenę. Niewykluczone, że będziemy musieli ją obniżyć.

Tak czy inaczej, na etapie wypłaty oszczędzający za pośrednictwem IKE z rachunkiem maklerskim będą musieli zmierzyć się z pytaniem, kiedy i jak sprzedać swoje papiery wartościowe, żeby zapewnić środki pieniężne do wypłaty.

Inna sprawa to opłaty za przelewy pieniężne z domu maklerskiego do banków. W ten sposób będzie w praktyce realizowana każda dyspozycja wypłaty. Koszty takiej operacji różnią się w zależności, czy zlecamy wypłatę przez internet, czy w biurze obsługi klienta oraz czy przelew trafia do banku z tej samej grupy kapitałowej, czy do innego banku w Polsce. Kilka przykładów z cenników:

• w BDM: 1,95zł za przelew pieniężny w kraju
• w DM mBanku: 0zł za przelew na konto w mBanku, 5zł za przelew do innego banku w Polsce przez system transakcyjny
• w DM BOŚ: 0zł za przelew na konto w BOŚ SA, za przelew do innego banku w Polsce 1zł (jeśli przelew mniejszy niż 500zł) lub bezpłatnie (jeśli większy niż 500zł) przez rachunek internetowy
• w DM BZWBK: 0zł za przelew na konto w BZWBK, 0,5zł do innego banku w Polsce, jeśli przez internet
• w DM BPS: 0zł za przelew do BPS lub innych banków zrzeszonych, 2zł do innego banku w Polsce, jeśli przez internet

W DM PKO obowiązuje również dodatkowa opłata za każdą wypłatę w ratach w wysokości 3% każdej raty.

Ustawienie domyślne: brak informacji

Regulaminy domów maklerskich w zakresie wypłat z IKE są dla mnie jeszcze większym rozczarowaniem niż regulaminy banków. Stanem domyślnym jest brak informacji.

dane aktualne w maju 2016

Tylko BDM oraz DM PKO BP określają w regulaminie indywidualnego konta emerytalnego minimalną kwotę raty. W obu przypadkach jest to 1000zł. W DM PKO BP możemy zdecydować się na minimum dwie raty. Wypłaty ratalne są tej samej wysokości.

Ciekawe rozwiązanie znalazło się w regulaminie IKE w BDM. W tym domu maklerskim nie ustala się częstotliwości wypłaty kolejnych rat i stałej kwoty każdej z nich. Każda kolejna rata wymaga nowego wniosku, w którym możemy na nowo określić kwotę raty (min. 1000zł).

Tyle wiemy w tej chwili. Pozostałe domy maklerskie przepisują w regulaminach fragmenty ustawy i nie dodają nic od siebie. Mistrzem zwięzłości jest DM BZWBK – cały regulamin IKE zawiera się na jednej stronie i powtarza wielokrotnie, że wszystko będzie „zgodne z regulacjami”. Tyle tylko że wielu ważnych dla oszczędzającego kwestii ustawa nie reguluje. Jeśli nie reguluje ich również regulamin instytucji finansowej, co będzie podstawą działania, gdy trzeba będzie działać?

Podsumowanie

Po przejrzeniu regulaminów IKE w domach maklerskich pod kątem wypłaty z tych rachunków mam wrażenie, że są niedopracowane.

A akurat w przypadku IKE z rachunkiem maklerskim kilka spraw wymaga uszczegółowienia. Czy i kiedy oszczędzający musi zapewnić środki pieniężne do wypłaty? Co jeśli ich nie zapewni? Czy klient ustala stałą kwotę oraz stałą częstotliwość wypłat ratalnych? Czy są jakieś ograniczenia co do liczby rat?

Tylko BDM oraz DM PKO BP mają odpowiedzi na część tych pytań wbudowane w regulaminy IKE.

Co ważne, nie ma konieczności wypłacania oszczędności z IKE w tej samej instytucji finansowej, w której gromadziliśmy środki. Do naszej dyspozycji przed rozpoczęciem wypłaty lub wypłaty ratalnej jest wypłata transferowa.

Jeśli tego z jakiegoś powodu potrzebujemy, możemy przenieść swoje oszczędności na IKE w innej instytucji i zlecić wypłatę lub wypłatę ratalną tam. Proszę pamiętać, że do 12 miesięcy od podpisania umowy może być naliczana opłata za wypłatę lub wypłatę ratalną. Takie operacje trzeba zaplanować z dużym wyprzedzeniem i dostosować je do swoich potrzeb.

Nic również nie stoi na przeszkodzie, żeby wypłacić z IKE całą kwotę i rozplanować jej konsumpcję w trakcie emerytury poza IKE, np. nabywając za całość lub część rentę dożywotnią u ubezpieczyciela życiowego.

Na szczęście lub nieszczęście, to właściciel oszczędności na IKE podejmuje kluczowe decyzje dotyczące swoich pieniędzy zarówno w trakcie gromadzenia oszczędności, jak i ich konsumowania.

Osobiście prowadzę i polecam IKE z rejestrem funduszy inwestycyjnych w NN TFI (do niedawna ING TFI). Pod koniec ubiegłego roku w szczegółach opisałem wyniki swojej inwestycji.

Limit wpłat na IKE wynosi w 2016 roku 12 165zł.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.

Zapraszam do zapisywania się na bezpłatny, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura – co niedzielę podsumowanie tygodnia, zapowiedzi oraz coś ekstra.