Uwaga na IKZE! To pułapka na naiwnych klientów! Czy mój czytelnik ma rację?

Jakiś czas temu napisał do mnie pan Jerzy. Jego zdaniem indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) to pułapka, o której „należy głośno pisać i mówić”.

Do takich wniosków doszedł po analizie wyników i kosztów oszczędzania na swojej umowie o IKZE. We wrześniu 2015 rozpoczął oszczędzanie na IKZE w zakładzie ubezpieczeń Generali. Do zawarcia umowy przekonał go kolega - agent ubezpieczeniowy.

W lutym 2016 pan Jerzy miał ok. 700 zł straty na swoim koncie, co skłoniło go do przyjrzenia się swojej umowie oraz całej konstrukcji IKZE. Jego wnioski są dramatyczne: „IKZE to pułapka”. Ale czy są to wnioski uzasadnione? Co wnoszą do rozmowy o dobrowolnych kontach emerytalnych?

TLDR (artykuł w jednym zdaniu)

Osobiście nie widzę powodów, żeby nazywać IKZE zaplanowaną i zorganizowaną z premedytacją “pułapką”, chociaż część oszczędzających może mieć z różnych przyczyn negatywne doświadczenia w trakcie oszczędzania.  

Email od czytelnika

Pan Jerzy przysłał do mnie w lutym takiego e-maila:

“Chciałbym przedstawić swoją prywatną sytuację, która jednak w konsekwencji może przełożyć się na dobro dużej grupy Polaków oszczędzających lub zamierzających oszczędzać w IKZE.

Jesteśmy zachęcani możliwością odliczenia od podatku kwoty wpłacanej na IKZE.

Rozpocząłem więc „oszczędzanie” w ramach IKZE we wrześniu 2015 roku. Wybrałem IKZE Generali. Ponadto w moim przypadku za comiesięczne wpłaty Generali nie pobiera opłat (kolega jest akwizytorem Generali i zrzekł się prowizji). To dodatkowo zachęciło mnie do rozpoczęcia „tej przygody”.

Postanowiłem sprawdzić, czy przy okazji mojego oszczędzania Generali nie zechce mnie, mówiąc kolokwialnie, „zrobić na szaro”. Ku mojemu wielkiemu zdziwieniu, po 15 latach oszczędzania w IKZE będę miał mniej pieniędzy niż bym je wkładał do przysłowiowej skarpety lub myśląc o inflacji inwestował w lokaty.”

Do e-maila pan Jerzy załączył plik Excel z wyliczeniami opartymi na następujących założeniach:

• oszczędności trafiają do ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych z oferty Generali
• klient przez 15 lat co miesiąc wpłaca na IKZE 395zł
• średnioroczna stopa zwrotu z jego oszczędności wynosi 0% (zero)
• ubezpieczyciel pobiera 2,45% wartości aktywów rocznie w opłacie za zarządzanie
• klient odlicza wpłaty na IKZE od podstawy opodatkowania

Przy takich założeniach, po 15 latach oszczędzania mamy takie wyniki:

• suma wpłat klienta (przez 15 lat): 71 100zł
• wartość IKZE (na zakończenie): 57 164zł
• wartość ulg podatkowych (przez 15 lat): 12 040zł
• opłaty za zarządzanie dla ubezpieczyciela (przez 15 lat): 13 935zł
• podatek od wypłaty z IKZE: 5 716zł
• strata netto (z uwzględnieniem podatku): - 8 166zł

Przy takich założeniach klient (w uproszczeniu) straci ok. 8 tysięcy złotych przez 15 lat oszczędzania na emeryturę za pomocą IKZE.

Czy to pełny obraz?

Odpisałem na e-maila pana Jerzego w następujący sposób:

„Dzięki za obliczenia. To możliwe, że oszczędzający w niektórych instrumentach finansowych może otrzymać na zakończenie inwestycji mniej pieniędzy niż wpłacił.

Na zwykłą logikę - przy Pana założeniach - takie IKZE byłoby bardzo niekorzystne. Głównych winowajców byłoby dwóch:

a) zerowa stopa zwrotu z kapitału
b) koszty ponoszone na rzecz instytucji finansowej

Wniosek jest prosty. IKZE będzie najbardziej opłacalne dla tych, których oszczędności będą oprocentowane / rentowne, a jednocześnie nie będą obciążone nadmiernymi kosztami. Pokazałem to kiedyś na przykładach - również negatywnych.

Proszę przejrzeć ten wpis, w którym analizuję krok po kroku własne IKZE do tej pory.

Ogólnie - nie widzę uzasadnienia dla tezy, że IKZE to coś, przed czym trzeba ostrzegać. Widzę jedynie uzasadnienie dla tezy, że należy przestrzegać przed drogimi instytucjami finansowymi, które oferują nierentowne produkty. Robię to od początku istnienia mojego serwisu.

Nawiasem mówiąc, napisałem nawet bardzo krytyczny tekst o IKZE w Generali, na które Pan się zdecydował po namowach kolegi”

Pan Jerzy pozostał nieprzejednany. Wymieniliśmy jeszcze z dziesięć e-maili i ostatecznie nie doszliśmy do porozumienia.

Nie udało mi się nawet przekonać pana Jerzego, że istnieją inne rodzaje umów o IKZE niż IKZE w zakładzie ubezpieczeń na życie, również takie, które nie są obarczone tak wysokimi opłatami i dają realistyczną szansę (a nawet gwarancję – jak w bankach) na dodatnią stopę zwrotu.

W ubiegłym roku stworzyłem przegląd wszystkich umów o IKZE dostępnych na rynku. Zebrałem je również w praktyczny ranking z podziałem na typy instytucji finansowych.

Nie udało mi się również przekonać pana Jerzego do rewizji swoich założeń lub przynajmniej dodania szerszego zakresu wyników i kosztów przy obliczeniach. A przecież już przy stopie zwrotu / oprocentowaniu na skromnym poziomie 1% rocznie ponad koszty, sytuacja byłaby mniej dramatyczna.

Pod koniec ubiegłego roku opisałem w szczegółach wyniki mojego indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego – jest rentowne (choć bardzo zmienne) i nie generuje wysokich kosztów.

Pułapki

Nie widzę powodów, żeby twierdzić, że IKE czy IKZE zostały zaprojektowane jako „pułapki na oszczędności Polaków”.

Takie głosy będą się jednak pojawiać, ponieważ niektóre osobiste doświadczenia z tymi kontami będą bardzo negatywne (jak pana Jerzego). Dla innych – z kolei – nigdy nie zniknie poczucie zagrożenia, że te oszczędności mogą być „przejęte” / „zagrabione” / „skonfiskowane” / „ukradzione” / „opodatkowane” przez aparat państwowy. Przygotowuję zresztą osobny artykuł o czymś, co lubię nazywać ryzykiem zmian prawnych na IKE i IKZE (artykuł gotowy).

Osobiście nie skupiam się na tych głosach, między innymi dlatego, że nigdy nie oferują żadnego praktycznego rozwiązania problemu czy alternatywy. Wzbudzają tylko silne, negatywne emocje i poczucie frustracji.

Przy IKE i IKZE skupiam się na tym, nad czym mam kontrolę:

• doborze formy oszczędzania do swoich potrzeb, możliwości i ograniczeń (krótki poradnik)
• porównaniu ofert różnych instytucji finansowych i wyborze najkorzystniejszych (stworzyłem ranking IKE i ranking IKZE)
• prowadzeniu swoich długoterminowych oszczędności zgodnie z dobrymi praktykami (napisałem o tym kiedyś cały cykl artykułów)

To tylko moje podejście i szanuję zdanie innych, również tych, którzy – jak pan Jerzy – uważają IKE lub IKZE za – cokolwiek by to oznaczało w praktyce - „pułapkę”. Po prostu nie podzielam tego zdania. Na szczęście IKE i IKZE są całkowicie dobrowolne.

Osobiście prowadzę IKZE od 2012 roku na rachunku inwestycyjnym DM BDM. Pod koniec 2015 podsumowałem wyniki tej inwestycji. Stworzyłem też kompleksowy ranking IKZE dostępnych w różnych instytucjach finansowych w 2015.

Mogę polecić również IKZE Plus w NN TFI (wcześniej ING TFI), gdzie prowadzę swoje IKE.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.

Zapraszam do zapisywania się na bezpłatny, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura – co niedzielę podsumowanie tygodnia, zapowiedzi oraz coś ekstra.