IKE w Aviva – do emerytury przez ubezpieczenie inwestycyjne?

Aviva to międzynarodowa grupa kapitałowa, która w Polsce prowadzi działalność ubezpieczeniową i zarządza funduszami inwestycyjnymi oraz emerytalnymi, w tym jednym z największych OFE. Umowę o indywidualne konto emerytalne oferuje jednak tylko jedna instytucja z grupy – Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie. Czyli Aviva proponuje klientom IKE powiązane z ubezpieczeniem na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi (tzw. polisę inwestycyjną).

To jest kolejny artykuł w serii opisującej szczegóły umów o indywidualne konto emerytalne dostępnych w 2015 roku w różnych instytucjach finansowych. Wcześniej ukazały się m.in. omówienia IKE w grupie PKO BP, mBanku, Pekao SA, BZWBK, PZU, Idea Banku i Nationale-Nederlanden. Wszystkie są dostępne w tej zakładce.

Jakie warunki proponuje na indywidualnym koncie emerytalnym Aviva? Jak wypada w porównaniu z innymi polisami inwestycyjnymi? Jak wypada w porównaniu z innymi formami oszczędności? Czy warto założyć IKE w towarzystwie ubezpieczeń Aviva?

Ogólne wprowadzenie

IKE mogą występować w pięciu różnych formach. Aviva proponuje tylko jedną z nich – ubezpieczenie na życie. Inne możliwości to – rachunek oszczędnościowy w banku, rachunek maklerski, rejestr funduszy inwestycyjnych oraz dobrowolny fundusz emerytalny. Więcej w artykule o IKE w grupie PKO, gdzie dostępne są wszystkie rodzaje IKE.

Decyzja o wyborze formy IKE jest kluczowa – od niej zależy w jakich aktywach utrzymywane będą nasze oszczędności, jakie będą koszty, jakie będą możliwe stopy zwrotu z kapitału, a także różne rodzaje ryzyk działających na nasz kapitał. Więcej w tym przewodniku.

W grupie Aviva oprócz zakładu ubezpieczeń na życie działają również towarzystwo funduszy inwestycyjnych Aviva Investors oraz powszechne towarzystwo emerytalne Aviva BZWBK (obsługujące OFE), ale nie oferują one umów o indywidualne konto emerytalne. IKE znajdziemy tylko w ofercie ubezpieczyciela.

Przy okazji – warto wiedzieć, że w zakładach ubezpieczeń otworzono do końca grudnia 2014 zdecydowanie najwięcej indywidualnych kont emerytalnych (prawie 70% wszystkich). Na ubezpieczeniach na życie znajduje się ok. 38% wszystkich oszczędności zgromadzonych na IKE.

Z drugiej strony, ubezpieczyciele życiowi mają najniższy wskaźnik „aktywnych” IKE, czyli takich, na które wpłynęły w danym roku jakieś oszczędności. W 2014 wynosił on zaledwie 26%, podczas gdy na IKE w bankach jest to 70%, a na rachunkach maklerskich prawie 60%. Na przeciętne IKE u ubezpieczyciela wpływa też co roku najmniej oszczędności – w 2014 było to 2,8 tysiąca złotych przy 8,6 tysiąca złotych na rachunkach maklerskich i 5,2 tysiąca złotych na dobrowolnych funduszach emerytalnych (źródło).

W zakładach ubezpieczeń IKE jest powiązane z ubezpieczeniem na życie, najczęściej z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi. W niektórych przypadkach jest częścią większego pakietu ubezpieczeń, w tym ochronnych (tak jest np. w Nationale-Nederlanden).

Uważam ubezpieczenia inwestycyjne za kosztowny, skomplikowany i nieefektywny sposób gromadzenia oszczędności – napisałem o nich (w tym o własnym, niepowiązanym z IKE) wiele krytycznych artykułów. IKE w Aviva działa jednak na innych, korzystniejszych zasadach, które zbliżają ten produkt do "czystego" rejestru funduszy inwestycyjnych. 

Osobiście korzystam z IKE Plus w NN TFI (kiedyś ING TFI) – to umowa oparta o rejestr funduszy inwestycyjnych. Opisałem kiedyś w szczegółach jej zalety i wady, a także proces przenoszenia IKE od innego dostawcy. IKE Plus można założyć przez internet.

Jakie warunki proponuje na IKE Aviva?

IKE w Aviva jest powiązane z ubezpieczeniem na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi. To tzw. polisa inwestycyjna bez cech ubezpieczenia ochronnego, w którym ubezpieczyciel przejmuje na siebie jakieś ryzyka. To narzędzie do gromadzenia oszczędności, a nie klasyczne ubezpieczenie.

Suma ubezpieczenia na wypadek śmierci właściciela IKE jest symboliczna i wynosi 3% wartości rachunku (min. 100zł). Spadkobiercy otrzymują więc w razie śmierci właściciela 103% zgromadzonych środków. W Aviva można oczywiście dodatkowo ubezpieczyć się od innych ryzyk (np. zdrowotnych), ale potrzebne będą do tego kolejne umowy.

Aviva daje swoim klientom możliwość zdecydowania, czy składki na IKE mają być regularne (np. miesięczne, kwartalne, półroczne lub roczne) czy dowolne. W pierwszym przypadku minimalna miesięczna składka wynosi 300zł. W drugim przypadku pierwsza składka musi wynieść co najmniej 3,6 tysiąca złotych.

Składki są alokowane w ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe prowadzone przez firmę inwestycyjną z grupy Aviva. Do dyspozycji klienta jest 13 funduszy o różnych strategiach i poziomie ryzyka, w tym – co ciekawe – fundusz gwarantujący zysk (Aviva Gwarancji Zysku UFK – w bieżącym kwartale gwarantuje 1,25% w skali roku). Co najmniej jeden z funduszy lokuje środki klientów w aktywa zagraniczne (Aviva Międzynarodowy UFK) – dywersyfikacja geograficzna jest na IKE w Aviva możliwa.

Do dyspozycji klienta jest 12 bezpłatnych zmian alokacji oszczędności między fundusze w roku. Bez ograniczeń można zmieniać decyzję o tym, do jakich funduszy trafią środki z kolejnych składek.

Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe na IKE w Aviva są trochę nietypowe. Na wielu polisach inwestycyjnych zakłady ubezpieczeń pobierają dodatkową warstwę opłat przez umarzanie drobnej części jednostek z konta klienta (więcej o szczegółach tego procesu oraz jego wpływie na rentowność inwestycji w długim okresie). W Aviva opłaty dla ubezpieczyciela są wliczone w wycenę jednostek – na IKE w Aviva nie ma dodatkowego umarzania jednostek.

Czyżby Aviva oferowała na swoim IKE „tanie” ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe – z jedną warstwą opłat za zarządzanie? Nie do końca. Na aktywa ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych Aviva nie składają się bazowe aktywa (akcje czy obligacje), tylko jednostki innych funduszy inwestycyjnych.

Jak wynika ze sprawozdania finansowego Aviva Spółek Dywidendowych UFK, prawie 100% jego aktywów to jednostki innych funduszy inwestycyjnych, a nie akcje spółek dywidendowych. Tak więc ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe na IKE Aviva to typowe fundusze funduszy – polecam tekst opisujący, jakie to ma przełożenie na koszty ich funkcjonowania.

Niestety sprawozdania finansowe ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych zawierają znacznie mniej informacji niż sprawozdania finansowe funduszy inwestycyjnych. Nie znalazłem dokumentu, który wyjaśniałby w szczegółach, co jest w portfelach UFK z oferty Aviva i jakie są łączne koszty pobierane z oszczędności klientów. Na dodatek strona internetowa może wprowadzać w błąd pokazując, że np. na aktywa Aviva Spółek Dywidendowych UFK składają się w 90% akcje, podczas gdy w rzeczywistości na koniec 2014 były to w 100% jednostki innych funduszy inwestycyjnych.

Nie wiem, jak sprawdzić, jakie to dokładnie fundusze, więc nie jestem w stanie nawet oszacować wszystkich kosztów obciążających oszczędności klientów tego i innych funduszy z oferty Avivy. 

Dlatego sprawdziłem, jak wypadają ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe dostpne na IKE Aviva w porównaniu z funduszami inwestycyjnymi Legg Mason, Union Investment oraz Aviva Investors TFI. Pod lupę wziąłem fundusze akcji uniwersalne, fundusze pieniężne / gotówkowe oraz stabilnego wzrostu. Poniżej zestawienie stóp zwrotu za ostatni miesiąc, rok oraz trzy lata (na dzień wyceny 18 czerwca 2015r).

Dane aktualne w czerwcu 2015

Okazuje się, że ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe na IKE Aviva osiągają porównywalne wyniki do „zwykłych” funduszy inwestycyjnych. Przypominam, że wszystkie opłaty za zarządzanie są wliczone w cenę jednostek (oraz notowania), a towarzystwo nie umarza klientowi co miesiąc drobnej części jednostek, żeby pokryć jakieś dodatkowe koszty.

A co z opłatami likwidacyjnymi, które są plagą polis inwestycyjnych? Tutaj też pozytywne zaskoczenie – na rachunku IKE Aviva pobierze taką opłatę wyłącznie w przypadku zwrotu, wypłaty lub wypłaty transferowej środków przed upływem 12 miesięcy od podpisania umowy. Będzie to kosztować maksymalnie 500zł.

Jest jednak opłata dystrybucyjna w wysokości 160zł („za założenie konta”). Nie wynika to jasno z tabeli opłat, regulaminu IKE w Aviva czy OWU, ale na infolinii konsultantka potwierdziła mi, że jest to jednorazowy, a nie regularny, np. coroczny, koszt. Jest ona pobierana w ratach przez pomniejszenie wpłacanych składek o 4%. Opłata dystrybucyjna to z pewnością nieprzyjemna cecha IKE w Aviva.

IKE w Aviva – opinia i podsumowanie

IKE w Aviva jest powiązane z ubezpieczeniem na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi. Nie jest to jednak „typowa” polisa inwestycyjna z szeregiem restrykcji oraz wysokimi, dodatkowymi kosztami w stosunku do bezpośredniej inwestycji w fundusze.

Do dyspozycji klientów jest 13 ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, których wyniki – po uwzględnieniu wszystkich opłat – są zbliżone do wyników funduszy oferowanych przez czołowe TFI. Wśród funduszy znajduje się fundusz gwarantowany ze znaną z wyprzedzeniem stopą zwrotu (oczywiście bardzo niską), a także fundusz aktywów międzynarodowych (ważny w kontekście dywersyfikacji geograficznej).

W umowie możemy zadeklarować stałą częstotliwość składek lub postawić na całkowitą dowolność.

Opłata za wycofanie oszczędności przed upływem 12 miesięcy od podpisania umowy jest w normie. Nie ma mowy o opłatach likwidacyjnych, z którymi muszą się przez lata liczyć właściciele niektórych polis inwestycyjnych. Na IKE w Aviva występuje za to (prawdopodobnie) jednorazowa opłata dystrybucyjna w wysokości 160zł.

Muszę przyznać, że jak na ubezpieczenie na życie IKE w Aviva prezentuje się naprawdę przyzwoicie. Podoba mi się bardziej niż IKE z pakietem Sposób na Życie w Nationale-Nederlanden oraz IKE w PZU Życie. Warunki w zakładzie ubezpieczeń Aviva wydają się też lepsze niż warunki w niektórych TFI, np. w naszpikowanymi opłatami IKE w PZU TFI czy w Pioneer Pekao TFI.

Osobiście zdecydowałem się na prowadzenie IKE w formie rejestru funduszy inwestycyjnych na IKE Plus w NN TFI (wcześniej ING TFI). Pisałem w szczegółach o motywach tej decyzji i najważniejszych parametrach umowy. IKE Plus można założyć przez internet. Z kolei swoje IKZE prowadzę od 2012 w formie rachunku maklerskiego w BM BDM – je również można założyć przez internet.

Tutaj wszystkie artykuły o trzecim filarze, IKE oraz IKZE.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.

Zapraszam do zapisywania się na bezpłatny, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura – co niedzielę podsumowanie tygodnia, zapowiedzi oraz coś ekstra.