Ile warta jest emerytalna ulga podatkowa na IKE?

Przeprowadźmy eksperyment. Sprawdźmy, ile zaoszczędził dzięki uldze podatkowej hipotetyczny inwestor, który od 2004 roku (czyli startu IKE) wykorzystywał co roku cały limit wpłat na indywidualne konto emerytalne. Przez 11 lat istnienia tego konta mógł odłożyć łącznie 80 533,12zł kapitału – jest to suma wszystkich limitów wpłat na IKE od 2004 do 2014r.

Proponuję też przyjrzeć się na liczbach, jak przez następne kilkanaście lat będą rosły korzyści z utrzymywania długoterminowych oszczędności dla wszystkich, którzy zaczynają gromadzić zasoby na IKE dopiero teraz.

Istotą ulgi podatkowej przypisanej do IKE jest ochrona kapitału przed podatkiem od dochodów kapitałowych (tzw. podatku Belki). W praktyce oznacza to, że odsetki od depozytów bankowych są na tych kontach nieopodatkowane, dywidendy ze spółek czy odsetki z obligacji skarbowych wpływają bez pomniejszenia o podatek, a konwersje i zamiany między funduszami nie skutkują naliczeniem podatku Belki. Co ważne, również przeniesienie IKE od jednego dostawcy do innego nie skutkuje konsekwencjami podatkowymi – tarcza podatkowa zachowuje ciągłość.

Ile warta jest taka ulga podatkowa na indywidualnych kontach emerytalnych? W jaki sposób myśleć o korzyściach (i zagrożeniach) płynących z utrzymywania na IKE oszczędności?

Symulacja – maksymalna wartość ulgi emerytalnej IKE od 2004 roku

Zacznijmy od pierwszego scenariusza. Założenia są następujące:

- od 2004r, co rok w styczniu wpłacaliśmy na IKE cały limit wpłat,

- osiągaliśmy na tym koncie średnioroczną stopę zwrotu w wysokości 5%,

- nie uwzględniam inflacji,

- chcę porównać tak prowadzone konto IKE do identycznej inwestycji obciążonej przez cały okres podatkiem Belki od dochodów kapitałowych (19% zysku), co sprawia, że jej rentowność netto wynosiła średniorocznie 4,05%

Zgódźmy się, że te założenia nie są idealne. Nie mówią nam nic o tym, jak i gdzie można było osiągnąć średnioroczną stopę zwrotu 5% za pomocą IKE. Upraszczają schemat wpłat na IKE, które w większości przypadków zazwyczaj nie polegają na jednorazowej wpłacie całości limitu w styczniu. Nie oddają tego, że przez pewien okres możliwe było unikanie podatku Belki na niebywale atrakcyjnych lokatach jednodniowych poza IKE. Nawet w tej chwili być może dostępne są krótkoterminowe okazje na rynku lokat, akcji czy obligacji korporacyjnych, których z różnych powodów nie da się zrealizować przez indywidualne konto emerytalne. Podatek Belki obciąża różne inwestycje w różny sposób. To wszystko prawda. Mając ją z tyłu głowy, spójrzmy jednak na symulację dla zaproponowanych założeń.

Poniżej limity wpłat na IKE od 2004 do 2014r., które w 100% wykorzystaliśmy.

Od 2004r. wykonaliśmy 11 wpłat. Każda z nich „pracuje” na IKE ze średniorocznym wynikiem 5% przez inny okres. 3435zł wpłacone w 2004r. kończy w 2014r. jedenasty rok „pracy”. Z kolei tegoroczny limit, czyli 11 238zł, kończy dopiero pierwszy rok pracy. Żeby lepiej zilustrować mój tok myślenia, w poniższej symulacji pokazuję osobno 11 rocznych wpłat, które na końcu sumuję, żeby otrzymać końcową wartość inwestycji na zakończenie 2014r. (rozbitą na wpłacony kapitał oraz zwrot z kapitału, np. odsetki).

W drugiej symulacji robię dokładnie to samo z jedną różnicą – uwzględniam naliczanie podatku Belki (przed którym chroni IKE). W jaki sposób? Zmniejszam średnioroczną stopę zwrotu 5% o 19% podatku, co daje nam 4,05% średniorocznie. Taka jest prawdziwa rentowność netto inwestycji na 5% brutto, jeśli zysk z niej podlega opodatkowaniu stawką 19%.

Ile warte są korzyści z utrzymywania długoterminowych oszczędności przez 11 lat na IKE przy powyższych założeniach? Około 4 500zł (słownie: cztery i pół tysiąca złotych). Skąd otrzymałem taką kwotę?

Końcowa wartość inwestycji na IKE – 102 063zł

Końcowa wartość inwestycji poza IKE – 97 507zł

Różnica – 4 556zł

A jak wyglądałaby maksymalna różnica między inwestycją za pomocą indywidualnego konta emerytalnego i zwykłą inwestycją przy innych stopach zwrotu? Proponuję spojrzeć na zakres od 3% do 10% średniorocznie.

Różnica mieściłaby się w zakresie 2475zł przy średniorocznej stopie zwrotu 3% a 11 717zł przy średniorocznej stopie zwrotu 10%.

Tak to wygląda na wykresie – moją intencją było pokazanie, że im wyższa stopa zwrotu z inwestycji prowadzonej za pomocą IKE, tym większe korzyści osiągamy chroniąc ją przed podatkiem Belki.

To jednak wszystko przeszłość. Nie da się wrócić do 2004 roku. Nie da się wykorzystać limitów wpłat z poprzednich lat – one przepadają. Przyjrzyjmy się, w jaki sposób narastać będą korzyści z utrzymywania długoterminowych oszczędności na IKE dla kogoś, kto zaczyna wykorzystywać limity od tego roku przez najbliższe 11 lat. Dla przypomnienia w 2014r. limit wpłat na IKE wynosi 11 238zł.

Jednym z polecanych przeze mnie dostawców kont emerytalnych IKZE i IKE jest towarzystwo funduszy inwestycyjnych NN - wcześniej ING (szczegółowa recenzja tego rozwiązania tutaj). Sam przeniosłem tam niedawno konto emerytalne. 

Symulacja – maksymalna wartość ulgi emerytalnej IKE od 2014 do końca 2025

Założenia są następujące:

- od 2014r, co rok w grudniu wpłacamy na IKE cały roczny limit,

- osiągamy na tym koncie średnioroczną stopę zwrotu w wysokości 5%,

- nie uwzględniam inflacji,

- szacuję, że limit wpłat na IKE będzie rósł w takim samym tempie jak między 2013 a 2015 (możemy to obliczyć, bo te wartości są już znane),

- chcę porównać tak prowadzone konto IKE do identycznej inwestycji obciążonej przez cały okres podatkiem Belki od dochodów kapitałowych (19% zysku), co sprawia, że jej rentowność netto wynosiła średniorocznie 4,05%

Poniżej limity wpłat na IKE od 2014 do 2024r., przy czym tylko dwie pierwsze wartości są rzeczywiste – limity od 2016 do 2024 są szacunkowe. W rzeczywistości mogą być inne.

Szacunkowo będziemy mogli w tym okresie wpłacić na swoje indywidualne konto emerytalne 146 613zł. Te oszczędności będą stopniowo obejmowane tarczą podatkową przypisaną do IKE. Sprawdźmy, ile dzięki niej zaoszczędzimy na podatku Belki patrząc na inwestycję z końca 2025 roku.

Co nam z tych obliczeń wychodzi? Przy średniorocznej stopie zwrotu na poziomie 5% wartość korzyści wynikających z tarczy podatkowej IKE wyniesie do końca 2025 roku ok. 10 tysięcy złotych. Jak to obliczyłem?

Końcowa wartość inwestycji na IKE – 196 054zł

Końcowa wartość inwestycji poza IKE – 185 391zł

Różnica – 10 663zł

Powtórzmy ćwiczenie z obliczeniem tej różnicy dla różnych średniorocznych stóp zwrotu w przedziale 3-10%. Wychodzi na to, że różnica w końcowej wartości tych dwóch inwestycji zawrze się pomiędzy 5 690zł dla średniorocznej stopy zwrotu 3% a 28 597zł dla średniorocznej stopy zwrotu 10%.

Jednym z polecanych przeze mnie dostawców kont emerytalnych IKZE i IKE jest towarzystwo funduszy inwestycyjnych NN - wcześniej ING (szczegółowa recenzja tego rozwiązania tutaj). Sam przeniosłem tam niedawno konto emerytalne. 

Podsumowanie – ile warta jest ulga podatkowa IKE?

Korzyści z ulgi podatkowej polegającej na ochronie długoterminowych oszczędności przed korozyjnym wpływem podatku Belki widoczne są najlepiej po kilku-kilkunastu latach. Im wyższe stopy zwrotu i im wyższa suma oszczędności podlega ochronie, tym korzystniej dla inwestora.

IKE może występować w formie depozytów bankowych, rachunków inwestycyjnych, ubezpieczeń na życie oraz funduszy inwestycyjnych. Wiele instytucji oferuje identyczne lub lepsze warunki prowadzenia kont dla umów indywidualnego konta emerytalnego – jednym z przykładów jest IKEPlus w ING TFI.

Niestety myśląc o przyszłości musimy liczyć się z mniej lub bardziej prawdopodobnymi ryzykami. W swojej symulacji przyjąłem, że w najbliższych kilkunastu latach zasady oszczędzania na IKE nie zmienią się na niekorzyść. Przyjąłem również różne stopy zwrotu nie mówiąc nic o tym, w jaki sposób możemy je osiągnąć. To temat na inną publikację – niesamowicie ważny, ponieważ korzyści na IKE są ściśle związane z umiejętnością prowadzenia rentownych, długoterminowych inwestycji. W obliczeniach nie uwzględniałem też inflacji, która może zmienić realną (nie nominalną) wartość korzyści podatkowych z IKE. Co ważne, inflacja dotyka w takim samym stopniu wszystkie oszczędności, również poza IKE.

Chciałbym również zwrócić uwagę, że IKE nadaje się przede wszystkim dla długoterminowych, „głębokich” oszczędności. To nie jest miejsce dla pieniędzy zgromadzonych na czarną godzinę czy oszczędności gromadzonych na zakup samochodu czy nowych mebli. Dlaczego? Ponieważ wypłaty z IKE będą nieopodatkowane „Belką” dopiero po osiągnięciu przez właściciela 60 roku życia (chyba że ma już uprawnienia emerytalne – wtedy po osiągnięciu 55 roku życia). Pieniądze można odzyskać w każdym momencie, ale jeśli zażądamy zwrotu przed 60 rokiem życia zostanie naliczony podatek „Belki” i ulga właściwie zniknie.

To sprawia, że indywidualne konto emerytalne nadaje się właśnie do utrzymywania długoterminowego kapitału. Niekoniecznie muszą być to pieniądze na emeryturę. Jestem wczesnym trzydziestolatkiem i emerytura to dla mnie trochę abstrakcyjny cel. IKE traktuję jako uprzywilejowany kanał długoterminowego oszczędzania, w którym łatwiej budować mi majątek dzięki tarczy podatkowej. Nie zastanawiam się, kiedy te oszczędności skonsumuję. Najważniejsze jest to, że nie dzisiaj, nie jutro, nie w przyszłym tygodniu, nie za miesiąc i nie za rok. To dla mnie długoterminowe, „głębokie”, niepłynne oszczędności (ale z szybkim dostępem, gdyby coś niespodziewanego się stało).

Jednym z polecanych przeze mnie dostawców kont emerytalnych IKZE i IKE jest towarzystwo funduszy inwestycyjnych NN - wcześniej ING (szczegółowa recenzja tego rozwiązania tutaj). Sam przeniosłem tam niedawno konto emerytalne.

Tutaj wszystkie artykuły o trzecim filarze, IKE oraz IKZE.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.

Zapraszam do zapisywania się na bezpłatny, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura – co niedzielę podsumowanie tygodnia, zapowiedzi oraz coś ekstra.