Jak inwestować w fundusze – strategia przenoszenia stałej liczby jednostek

Tydzień temu opisałem trzy proste strategie inwestowania w fundusze – strategię przenoszenia dochodów, strategię utrzymywanie wartości oraz strategię uśredniania ceny nabycia. Nawet jeśli żadna z nich nie przypadnie nam do gustu, warto prześledzić, jaki takie mechaniczne podejście do naszej inwestycji będzie miało wpływ na jej wartość w czasie.

Oczywiście każdy chciałby osiągać najwyższe możliwe stopy zwrotu – zarabiać podczas hossy na rynku akcji, a chronić wartość inwestycji podczas bessy. Dla początkującego inwestora przewidywanie ruchów wyceny jednostek funduszy akcyjnych oraz obligacyjnych jest niesamowicie trudne i frustrujące. Ostatni dowód to masowe wpłaty do funduszy obligacji na początku tego roku – dokładnie w momencie, kiedy zaczęły wytracać swój potencjał wzrostu. Może na chwilę, może na dłużej - kto wie?

Mechaniczne strategie pozwalają zawęzić trochę możliwości ruchu oraz nadają jakąś logikę całej inwestycji. Powinny również choć trochę tonować emocje, które są jednym z głównych powodów błędnych decyzji inwestycyjnych.

Dzisiaj chciałbym przedstawić założenia strategii przenoszenia stałej liczby jednostek. Na czym polega? Dla jakich inwestorów najlepiej się nadaje? Kiedy ją stosować?

Jak inwestować w fundusze – strategia przenoszenia jednostek

Pierwszy raz spotkałem się z tą strategią w książce Macieja Rogali „Otwarte fundusze inwestycyjne – zasady są proste” i kompletnie mi się nie spodobała. Ale po kolei.

Polega ona na rozpoczęciu swojej inwestycji ze 100% zaangażowaniem w bezpieczne fundusze obligacyjne oraz pieniężne, a potem stopniowym przenoszeniu stałej liczby jednostek (np. co miesiąc) przez z góry określony czas do funduszy akcyjnych. Aż do osiągnięcia 100% zaangażowania w akcje.

Jest to w pewnym sensie odwrotność tzw. cyklu życia, czyli koncepcji, która mówi, że to na początku powinniśmy podejmować większe ryzyko, a potem stopniowo je zmniejszać w bezpiecznych aktywach (obligacje + gotówka). Tutaj cały artykuł o funduszach cyklu życia – piszę w nim o badaniach, które pokazują, że odwrotność cyklu życia jest zazwyczaj skuteczniejsza niż cykl życia.

W porównaniu z konserwatywnymi, defensywnymi strategiami przenoszenia dochodów oraz utrzymania wartości, przenoszenie jednostek z bezpiecznych funduszy do funduszy akcyjnych to również dużo bardziej ryzykowne podejście. Dlaczego?

W ostatniej fazie będziemy przecież w 100% w funduszach akcyjnych – nawet jeśli będą to fundusze mieszane (stabilnego wzrostu czy zrównoważone), ryzyko straty będzie bardzo realne. A tak jak wspomniałem – ma to być strategia mechaniczna, więc – jeśli mamy być konsekwentni – powinniśmy ją wykonać bez oglądania się na sytuację na rynku.

Ten element mnie szczerze przeraża – przecież ostatni okres inwestycji, kiedy jesteśmy zaangażowani w ok. 100% w fundusze akcyjne może przypaść na spadki na giełdzie. Szczególnie jeśli przymierzamy się do stosowania tej strategii przez długi okres (np. 20 lat, jak opisał to Rogala w swojej książce), nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jak ułoży się dla nas rynek.

Sprawdziłem z ciekawości, jak zadziałaby ta strategia przez ostatnie 10 lat dla dwóch przykładowych funduszy – PZU Obligacji oraz PZU Akcji. Założyłem, że inwestor wystartował z 50 tysiącami złotych 15 marca 2004r. i wszystko ulokował w funduszu obligacji. Co rok mechanicznie przenosił 15 marca równowartość 10% jednostek z funduszu obligacji na ten dzień do funduszu akcyjnego. Do 15 marca 2013r. zredukował początkową ilość jednostek PZU Obligacji do 10%. W jakim punkcie byłaby jego inwestycja? Poniżej najważniejsze wyniki, tutaj szczegółowe obliczenia oraz notowania funduszy, których użyłem.

Dobre strony strategii przenoszenia stałej liczby jednostek

Mimo że ta strategia nie odpowiada mi jako mechaniczne podejście do długoterminowej inwestycji, widzę jej pewne zalety, które można wykorzystać choćby przy modyfikowaniu innych strategii. Jakie to zalety?

Uważam, że rozpoczęcie inwestowania w fundusze od bezpiecznych opcji (pieniężnych i obligacyjnych) i stopniowe zwiększanie ryzyka dobrze współgra z rozwojem umiejętności początkujących inwestorów. Szczególnie jeśli przechodzą do funduszy z depozytów bankowych (a jest to powszechna historia), rozpoczynanie od funduszy akcyjnych to może być szok termiczny – zarówno przy wzrostach, jak i spadkach.

Po drugie – szczególnie przy planach systematycznego oszczędzania, kiedy klient zaczyna od zera i w pewnym sensie uczy się regularnie oszczędzać i inwestować, to podejście może oszczędzić mu rozczarowania w pierwszych fazach programu. Nie będzie co prawda osiągać wysokich zysków, ale będzie kumulować realny kapitał, który po pewnym czasie będzie można wystawić na ryzyko.

Zresztą i tak w pierwszych fazach takich programów chodzi przede wszystkim o budowanie kapitału, a nie zarabianie. Powiedzmy, że pierwsze 6 miesięcy udziału przynosi olbrzymie zwyżki na giełdzie, dajmy na to 20%. Tylko że zgromadzony przez kapitał będzie bardzo mały i równie mała będzie wartość realnych zysków w tym okresie.

A do spokojnego kumulowania kapitału lepiej nadają się fundusze bezpieczne. Oczywiście wytłumaczenie sobie lub komuś innemu, dlaczego nie uczestniczymy w hossie może być bardzo trudne.

W każdym razie – nie spisywałbym całkiem na straty tej strategii, która zakłada, że najpierw głównie chronimy swój kapitał (np. dlatego że go dopiero budujemy, oszczędzamy), a potem stopniowo zwiększamy ryzyko i szansę na wyższe zyski (inwestujemy).

Po trzecie i jak dla mnie najważniejsze – o ile strategia przenoszenia jednostek nie przekonuje mnie jako sposób na długoterminową inwestycję (np. 20-30 letnią, pod emeryturę), wydaje mi się całkiem sensowna przy krótszych okresach. Jak to?

Chodzi mi o jakieś połączenie tej strategii (przenoszenia jednostek między bezpiecznymi i akcyjnymi funduszami) z cyklami rynkowymi. Wyobraźmy sobie inwestora, który działa trochę pod prąd powszechnych zachowań.

W miarę rozwoju hossy stopniowo przenosi jednostki z funduszy akcyjnych do obligacyjnych i pieniężnych, a w jej szczytowych etapach ma 100% lub zdecydowaną większość oszczędności w bezpiecznych aktywach. Po załamaniu – od pewnego momentu bessy przenosi stopniowo jednostki z funduszy bezpiecznych do funduszy akcyjnych, osiągając w pewnym momencie nawet 100% zaangażowania.

Oczywiście takie zachowanie sprawi, że nasze zyski nie będą optymalne – może na pół roku przed końcem hossy, my już będziemy w funduszach bezpiecznych, można pół roku przed końcem bessy my już będziemy mocno zaangażowani w akcje. Ale liczy się efekt końcowy, a nie tymczasowe straty – jeśli konsekwentnie wykonamy takie przesunięcie aktywów i wyczekamy na odwrócenie trendu, rezultaty powinny być bardzo pozytywne.

Dla jasności – przy takiej modyfikacji nie mamy już do czynienia ze strategią mechaniczną, niezależną od sytuacji na rynku. Musimy samodzielnie oceniać rozwój wydarzeń, identyfikować etapy cyklu rynkowego i działać.

Jak inwestować w fundusze za pomocą strategii przenoszenia jednostek – podsumowanie

Nie jestem zwolennikiem tej strategii w wersji mechanicznej, szczególnie w odniesieniu do długoterminowych inwestycji (np. na emeryturę). Jak na mój gust – zbyt mocno zdajemy się wtedy na rolę przypadku – nie wiemy przecież, jak ułoży się przez tak długi okres rynek. Jeśli miałbym wybierać spośród znanych mi strategii mechanicznych, postawiłbym raczej na strategię przenoszenia dochodu lub utrzymywania wartości. Ale to tylko moja intuicja, żadnych badań nie prowadziłem.

Jeśli widzę tu jakieś zalety, są one związane raczej z psychologicznym komfortem, który na początku przygody z oszczędzaniem i inwestowaniem w funduszach może dać inwestorowi tego typu podejście.

Samo przenoszenie jednostek pomiędzy funduszami bezpiecznymi i akcyjnymi to podstawa zarządzania swoim portfelem, tyle że mamy wtedy do czynienia nie z prostą i mechaniczną strategią, ale aktywnym podejściem do swojej inwestycji. Jeśli dysponujemy wiedzą i warsztatem, żeby oceniać sytuację na podstawie danych historycznych, wskaźników gospodarczych i innych czynników – konsekwentna strategia przenoszenia stałej liczby jednostek w odpowiedzi na cykle rynkowe to bardzo dobre podejście.

W środę więcej o strategii równoważenia portfela (rebalancing), w piątek o inwestowaniu w oparciu o cykle rynkowe.

Tutaj wszystkie artykuły o strategiach inwestowania w fundusze, funduszach inwestycyjnych oraz inwestowaniu na emeryturę.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspierające długoterminowe oszczędzanie i inwestowanie.

Zapraszam również do zapisywania się na bezpłatny, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura – co niedzielę podsumowanie tygodnia,zapowiedzi oraz coś ekstra.