IKE / IKZE rachunek maklerski – wady, zalety, dla kogo

Rachunek maklerski opakowany w IKE lub IKZE nie różni się praktycznie niczym od zwykłego rachunku maklerskiego pod względem funkcjonalności. Niemożliwy jest za jego pomocą handel kontraktami terminowymi, ale akcje, obligacje, certyfikaty inwestycyjne czy fundusze ETF możemy dowolnie kupować i sprzedawać. Wiem, bo od czerwca 2012r. jestem właścicielem IKZE w postaci rachunku maklerskiego.

Do tego dochodzą oczywiście zachęty i ulgi podatkowe w trzecim filarze (inne dla indywidualnego konta emerytalnego, inne dla indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego), ale też limity wpłat oraz warunki.

Czy bilans zysków i strat jest korzystny dla inwestorów? Jakie są wady i zalety IKE oraz IKZE w formie rachunku maklerskiego? Czy warto je założyć? Dla kogo będzie najodpowiedniejsze?

IKE oraz IKZE = elastyczne opakowanie anty-Belkowe

Na przykładzie rachunków maklerskich dość łatwo dostrzec istotę trzeciego filaru, która polega na opakowaniu naszych oszczędności i inwestycji (w domyśle emerytalnych) w korzystne podatkowo pudełko. Dlaczego tak jest?

Po pierwsze, dlatego że (poza limitami oraz warunkami) rachunki maklerskie IKE oraz IKZE praktycznie niczym nie różnią się od zwykłych rachunków. Jeśli nie inwestujemy za pomocą kontraktów terminowych, otrzymujemy pełną gamę możliwości – akcje (również rynek NewConnect), obligacje, certyfikaty inwestycyjne oraz fundusze ETF. Większość dostawców tego rozwiązania zaproponuje nam identyczne opłaty za prowadzenie konta (jeśli występują) oraz realizację zleceń (te są nie do uniknięcia) co na normalnych rachunkach.

Na moim IKZE w biurze BDM (tutaj więcej informacji o IKZE, tutaj IKE) nie ma kosztów za otwarcie i prowadzenie konta, za darmo dostaję dostęp do notowań z jedną ofertą, zlecenia kosztują 0,39% (dla akcji) oraz 0,19% (dla obligacji), nie mniej jednak niż 5,95zł.

Na popularnym IKE oraz IKZE w BOŚ również nie występują opłaty za otwarcie i prowadzenie rachunku, a koszty transakcji są jeszcze odrobinę niższe (np. 0,38% dla akcji, nie mniej niż 5zł).

Po drugie, dlatego że dobrze zarządzany rachunek maklerski daje inwestorowi największy potencjał zysku. O ile na obligacjach skarbowych czy lokacie bankowej oszczędzający mają gwarantowany procent na poziomie 1-3% ponad inflację i więcej nie ugrają choćby szukali lepszej oferty na Madagaskarze, możliwości zysku na rachunku inwestycyjnym są wielokrotnie wyższe.

Ale nie ulegajmy fantazjom o łatwym i pewnym zarobku na giełdzie – w przeciągu kilkunastu czy kilkudziesięciu lat obracania środkami na naszym rachunku, nawet 8-10% rocznie (średnio ponad inflację) przez ten okres, byłoby bardzo solidnym wynikiem.

Pod koniec 2015 roku stworzyłem przegląd dostępnych na rynku umów o IKZE i IKE oraz kompleksowy ranking IKZE i IKE.

Osobiście prowadzę IKZE od 2012 roku na rachunku inwestycyjnym DM BDM. Pod koniec 2015 podsumowałem wyniki tej inwestycji. IKE prowadzę w formie rejestru funduszy inwestycyjnych w NN TFI (moje szczegółowe wyniki do końca 2015), gdzie można założyć również dobre IKZE.

I co z tego?

Otóż przy takich stopach zwrotu (oczywiście tylko zakładanych, a nie gwarantowanych jak odsetki z lokat czy obligacji) oraz tak długim okresie inwestowania w opakowaniu IKE lub IKZE, korzyści wynikające z unikania podatku Belki (19% od zysku) naprawdę robią wrażenie.

Przyjrzyjmy się zyskom z inwestowania na giełdzie w formie IKE / IKZE oraz na zwykłym rachunku maklerskim oraz różnicy, którą robi anty-Belkowe opakowanie inwestycji w trzecim filarze.

Założenia będą optymistyczne w celach czysto demonstracyjnych:

- inwestowanie w formie IKE przez 20 lat,

- dopłacanie co roku 10 tys. złotych do rachunku,

- średnioroczne zyski na poziomie 11% (element optymistyczny)

- inflacja na poziomie 3%, czyli realna stopa zwrotu 8%

Dla uproszczenia przyjmuję takie same zyski w każdym roku, ale lojalnie uprzedzam - inwestowanie na giełdzie to coś innego niż lokata bankowa. Zyski są nieregularne i zależą od naszych decyzji inwestycyjnych, zamiast zysków mogą wystąpić równie dobrze straty.

wartość inwestycji w momencie wypłaty bez pomniejszania zysków o podatek Belki / obliczenia za http://www.czytosieoplaca.pl

wartość inwestycji w momencie wypłaty - zyski raz w roku pomniejszane o podatek Belki

Po 20 latach na zwolnieniu z podatku Belki zaoszczędzilibyśmy ponad 45 tys. złotych, zwiększmy realną stopę zwrotu do 11% (to bardzo optymistyczne założenie) i ta suma rośnie do 150 tys. złotych. Wynika to oczywiście z tego, że co roku nasz ewentualny zysk z inwestycji giełdowych jest pomniejszany przez podatek Belki. Na IKE oraz IKZE nie ma obowiązku wypełniania zeznania PIT-38, nie przelewamy należnego podatku od zysków kapitałowych na konta urzędu skarbowego. Możemy całe zyski reinwestować – nawet przez kilkadziesiąt lat, jeśli założymy IKE lub IKZE wystarczająco wcześnie lub nie zaczniemy wypłacać środków w wieku 60/65 lat (a takiego przymusu przecież nie ma).

Oczywiście im dłużej w ten sposób inwestujemy i im wyższe zyski udaje się nam wypracować, tym wyższa będzie dla nas korzyść z nie płacenia podatku Belki w momencie wypłacania pieniędzy.

Nic dziwnego, że to właśnie na tym typie IKE jest średnio najwięcej środków – inwestorzy giełdowi potrafią liczyć. Gdyby ktoś był ciekawy: najmniej na swoim indywidualnym koncie emerytalnym zgromadził statystyczny właściciel IKE w formie ubezpieczenia.

Tutaj więcej o różnych formach IKZE oraz IKZE.

IKE oraz IKZE rachunek maklerski – limity i warunki

Dla bardziej zamożnych inwestorów jakąś niedogodnością mogą być roczne limity wpłat na IKE (tutaj dla 2013) oraz IKZE (tutaj dla 2013). Ten pierwszy jest taki sam dla każdego i wynosi trzykrotność średniej pensji prognozowanej na dany rok, ten drugi jest powiązany z naszymi indywidualnymi zarobkami i wynosi 4% rocznych zarobków brutto.

Tego nie da się niestety przeskoczyć – po prostu trzeba pogodzić się z tym, że uprzywilejowany status trzeciego filaru ma swoje granice. Nadwyżka może być przecież zawsze obracana na normalnych zasadach na normalnym rachunku maklerskim. Cóż - trudno oczekiwać, żeby niedziela była codziennie.

W grę wchodzą również warunki zwolnienia z podatku Belki. Dla IKE ten przywilej czeka tylko tych inwestorów, którzy wytrzymali ze swoim portfelem na indywidualnym koncie emerytalnym do 60 roku życia (możliwe też 55, jeśli mamy już uprawnienia emerytalne). Na IKZE nie ma za to żadnych warunków. W momencie wypłaty środków nie płacimy podatku Belki – koniec i kropka.

IKZE ma do tego wbudowaną zachętę podatkową w postaci możliwości odliczenia rocznej składki od podstawy opodatkowania. W kolejnym roku, po złożeniu zeznania PIT, otrzymamy zwrot nadpłaconego podatku dochodowego. Ale uwaga – to zaledwie odroczenie obowiązku podatkowego w czasie. W momencie wypłaty zapłacimy PIT na obowiązujących wtedy warunkach.

Tutaj więcej o zasadach działania IKE, zasadach IKZE oraz podsumowanie wiadomości i trzecim filarze.

Czy warto założyć IKE lub IKZE w rachunku maklerskim?

To na pewno nie jest propozycja dla każdego. Z prostego powodu – inwestowanie na giełdzie jest obarczone bardzo dużym ryzykiem i wymaga aktywnego zaangażowania w podejmowanie decyzji. Bez pomysłu na swoją inwestycję oraz minimum wiedzy o rynkach, do których przeznaczony jest rachunek maklerski (od NewConnect po Catalyst), nigdzie nie zajedziemy.

Dla ceniących bezpieczeństwo kapitału oraz gwarantowane zyski dużo bardziej odpowiednim sposobem oszczędzania w formie IKE lub IKZE są lokaty bankowe, obligacje skarbowe czy też ubezpieczenia z funduszem gwarantowanym. W grę wchodzą także dobrowolne fundusze emerytalne oraz IKE w formie funduszy inwestycyjnych (bezpieczniejsze fundusze lub portfele funduszy).

Osobiście na swoim rachunku IKZE w BDM (tutaj szczegóły oferty IKZE, tutaj IKE) inwestuję w fundusz ETF oparty o WIG20. Wykonuję jedną operację w roku – kupno jednostek za cały roczny limit (jest on w moim przypadku niestety niewielki). To oznacza koszty roczne na poziomie kilku złotych (0,39% razy roczny limit – koszt jednej operacji). Planuję zostać w tej inwestycji jak najdłużej.

Ale rachunek maklerski IKE lub IKZE spełni swoją rolę także w rękach bardziej rzutkich inwestorów, nawet takich, którzy ostro spekulują na rynku. Tak jak już pisałem, nie ma pod tym względem żadnych ograniczeń.

Zresztą – nie ma co ukrywać – zarówno IKE, jak i IKZE mogą być użyte nie do inwestowania na emeryturę, tylko jako sposób na odraczanie podatku Belki. Z tego jest finansowa korzyść, szczególnie po latach i przy wysokich zyskach, nawet jeśli nie spełnimy warunku zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych (przy IKE). A jeśli uda nam się mimo wszystko odraczać wyjęcie środków z giełdy aż do 60 roku życia – unikniemy tego podatku całkowicie. 

Oczywiście warunkiem atrakcyjności tej ulgi jest w ogóle osiągnięcie zysków, a te – jeszcze raz powtarzam, gdyby ktoś nie wiedział – nie są w żadnym wypadku gwarantowane na giełdzie.

A co jeśli po drodze na giełdzie wystąpi bessa taka jak w latach 2007-2008? Po pierwsze – słowo jeśli zupełnie tu nie pasuje. W perspektywie 20-30 lat porównywalne załamanie rynku wystąpi na pewno. I co wtedy?

Bez paniki. Jest kilka możliwości:

1. ryzykowne aktywa możemy sprzedać, a gotówkę przechować na (nieoprocentowanym) koncie gotówkowym powiązanym z rachunkiem maklerskim,

2. możemy postawić na spółki defensywne, obligacje skarbowe i korporacyjne lub inne mniej ryzykowne aktywa, do których mamy dostęp przez rachunek,

3. możemy sprzedać akcje i przenieść IKE do banku (na lokatę lub obligacje skarbowe) lub do funduszy pieniężnych czy obligacyjnych.

IKE oraz IKZE w rachunku maklerskim – podsumowanie

Na rachunkach inwestycyjnych najwyraźniej widać elastyczność oraz korzyści z opakowania naszych oszczędności oraz inwestycji w trzeci filar. IKE oraz IKZE nie są bez grzechu – mają swoje ograniczenia (np. limity wpłat), warunki (np. wiek i staż konieczny w IKE do zwolnienia z podatku Belki), a nawet pewne ryzyka (np. wzrost podatku dochodowego w przyszłości przy IKZE).

Bilans zysków i strat wypada jednak ostatecznie zdecydowanie na plus, a największe korzyści mogą odnieść sprawni inwestorzy przez lata wypracowujący wysoki zysk – żadna inna forma trzeciego filaru nie pozwala na to w takim stopniu jak rachunki maklerski. Z drugiej strony, stopień ryzyka inwestycyjnego i skomplikowania rynku sprawia, że to propozycja tylko dla zaawansowanych  inwestorów.

Pod koniec 2015 roku stworzyłem przegląd dostępnych na rynku umów o IKZE i IKE oraz kompleksowy ranking IKZE i IKE.

Osobiście prowadzę IKZE od 2012 roku na rachunku inwestycyjnym DM BDM. Pod koniec 2015 podsumowałem wyniki tej inwestycji. IKE prowadzę w formie rejestru funduszy inwestycyjnych w NN TFI (moje szczegółowe wyniki do końca 2015), gdzie można założyć również dobre IKZE.

Tutaj wszystkie artykuły o IKE, IKZE oraz trzecim filarze.

Warto przejrzeć również inne narzędzia finansowe wspierające oszczędzanie i inwestowanie.

Zapraszam do zapisywania się na darmowy, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura – co niedzielę podsumowanie, zapowiedzi oraz cośekstra.