Trzeci filar 2012 – kompletny przewodnik po ofertach i metodach

Jak wygląda trzeci filar w 2012r.? Czy warto z niego korzystać? Jakie państwo oferuje zachęty dla oszczędzających w ten sposób na emeryturę? Co można zyskać? Jak wyglądają oferty instytucji finansowych? Jeszcze w lutym tego roku nawet nie rozumiałbym części z tych pytań. Od tego czasu poznałem zasady oszczędzania w trzecim filarze oraz przejrzałem dostępne na rynku oferty po to, żeby świadomie wybrać coś dla siebie. I wybrałem. Jestem właścicielem IKE (od kwietnia) oraz IKZE (od lipca).

Poniżej znajdziesz kompletny przewodnik po metodach oszczędzania w trzecim filarze oraz wyczerpujące informacje dotyczące oferty instytucji finansowych w 2012r. To podsumowanie wszystkiego, co wiem na ten temat, w maksymalnie przystępnej formie.

Trzeci filar 2012 – trzy metody plus jedna w planach

Mamy do dyspozycji trzy metody oszczędzania na emeryturę w trzecim filarze. Nie ma przeszkód, żeby korzystać jednocześnie ze wszystkich. Jedna z nich ma charakter zbiorowy i musi być zorganizowana przez pracodawcę.

a) IKE (indywidualne konto emerytalne). Jego największą zaletą jest to, że od zysków wypracowanych na IKE nie zapłacimy podatku Belki (19% od zysku z kapitału). Są jednak dwa warunki:

1. oszczędności nie mogą być wypłacone przed 60 rokiem życia (lub 55, ale wtedy musimy mieć uprawnienia emerytalne)

2. na koncie odkładaliśmy przez co najmniej pięć lat kalendarzowych

W 2012r. IKE wyszły z długiego letargu. Do gry weszli nowi gracze z całkiem atrakcyjnymi ofertami (np. grupa Getin Bank), o IKE więcej się mówi i pisze. Dlaczego? Po pierwsze, w kwietniu nastąpił kres tzw. lokat antybelkowych, a IKE stało się jednym z niewielu sposobów na niepłacenie lub odroczenie podatku od zysków kapitałowych. Po drugie, zmiany w systemie emerytalnym rozbudziły nasz apetyt do dodatkowego oszczędzania na emeryturę. Trzeci filar to naturalne miejsce dla części naszych oszczędności.

Ile można oszczędzić na IKE w 2012r.? Limit wpłat jest taki sam dla wszystkich i wynosi 10 578zł. W 2013 wzrośnie wraz ze średnią prognozowaną płacą w gospodarce – jest jej trzykrotnością.

IKE może mieć różne formy. Warto wybrać najodpowiedniejszą dla siebie (wiek, akceptacja ryzyka, wiedza finansowa).

b) IKZE (indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego). Jego największą zaletą jest możliwość odpisania oszczędności od podstawy opodatkowania. Pozwala to zapłacić niższy podatek na koniec roku. Jest to jednak wyłącznie odroczenie podatku – będziemy musieli go zapłacić w momencie wypłacania pieniędzy z IKZE. Do tego czasu będą one jednak pracowały na naszą emeryturę i pomniejszały podatek.

Brzmi zawile? Przeczytaj zasady IKZE oraz szczegółowe porównanie z IKE.

Ile można zaoszczędzić na IKZE? Limit nie jest taki sam dla wszystkich. Zależy od naszej pensji brutto, od której opłacamy ubezpieczenie społeczne (tzw. ZUS). Możemy odłożyć 4% naszej rocznej pensji, ale nie więcej niż 4030,80zł (to 4% 30-krotności średnich zarobków). Krótko mówiąc: każdy musi obliczyć sobie własny limit wpłat na IKZE w 2012r.

c) PPE (pracowniczy program emerytalny). To forma zbiorowego oszczędzania na emeryturę w zakładach pracy. Podobnie jak na IKE i tutaj nie zapłacimy podatku Belki, jeśli spełnimy warunek wieku.  Uczestnictwo w PPE jest dobrowolne, ale korzystne zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Dużo częściej spotykane jest w dużych zakładach pracy.

Co ciekawe, to właśnie na kontach pracowniczych programów emerytalnych Polacy zebrali najwięcej oszczędności, mimo że samych kont jest mniej niż np. IKE. Z danych KNF wynika, że średnia wartość oszczędności dla PPE to 19 tys. zł na osobę, dla IKE 3,4 tys. zł na osobę, a dla IKZE 400zł na osobę.

d) EKO (emerytalne konto oszczędnościowe). Spokojnie, to tylko pomysł. Koncepcję przedstawiła niedawno Komisja Nadzoru Finansowego, państwowa instytucja monitorująca i ustalająca zasady dla rynku finansowego, w tym drugiego i trzeciego filaru systemu emerytalnego.

O co chodzi? W jednym zdaniu: nowy rodzaj konta, na którym każdy, kto skończy 16 lat, mógłby oszczędzać co miesiąc 50zł składki podstawowej, 50zł składki dodatkowej (odpisywanej od podstawy opodatkowania – zachęta podatkowa), a kolejne 50zł mógłby dorzucać pracodawca (odpisywane od kosztów prowadzenia działalności). Całość bez podatku Belki i zwrotu podatku dochodowego, jeśli oszczędności dotrwają z nami w tej formie do 60 roku życia i będziemy tak oszczędzać co najmniej 36 lat. Warto powtórzyć: to tylko pomysł.

Trzeci filar 2012 – najlepsze oferty IKE

2012 przyniósł pewne ożywienie w ofercie IKE – do gry weszli nieobecne do tej pory duże banki. Co ważne, oprócz czystych IKE w zwykłym rachunku oszczędnościowym, banki zaczęły oferować IKE w pakiecie inwestycyjnym. W zamian za wyższe oprocentowanie na rachunku oszczędnościowym (gwarantowane np. przez 10 lat) musimy jednak kupić (drogi) plan systematycznego oszczędzania w formie UFK, np. Generali czy Skandii. Robią tak banki z grupy Getin oraz Deutsche Bank. Tutaj przykład takiego produktu - IKE w IdeaBank, a tutaj IKE Deutsche Bank.

Szczegółowy ranking IKE 2012 w bankach przeczytasz tutaj.

Wciąż atrakcyjne jest oszczędzanie na IKE w formie 10-letnich obligacji skarbowych. Niestety w lipcu spadło ich oprocentowanie w stosunku do poprzednich miesięcy. Teraz za pierwszy rok skarb państwa płaci 6%, a w kolejnych 9 latach życia tej partii obligacji 2,5% ponad inflację. IKE obligacje emerytalne pozostaje jednak liderem w kategorii indywidualnych kont emerytalnych praktycznie bez ryzyka inwestycyjnego oraz bez dodatkowych produktów w pakiecie.

Mniej zmieniło się w 2012r. w towarzystwach funduszy inwestycyjnych, firmach ubezpieczeniowych oraz biurach maklerskich, jeśli chodzi o IKE.

Trzeci filar 2012 – najlepsze oferty IKZE

Konta IKZE są w ofercie od stycznia 2012r. W tej chwili oferuje je ok. 24 firm, w tym:

- jeden bank (tylko w pakiecie z planem systematycznego oszczędzania Generali),

- 2 biura maklerskie,

- 6 powszechnych towarzystw emerytalnych (tych od OFE),

- 9 towarzystw funduszy inwestycyjnych,

- 6 firm ubezpieczeniowych.

Mechanizm IKZE jest bardzo zawiły i można łatwo poddać w wątpliwość sens zakładania takiego konta. Ulga podatkowa polega na odroczeniu małej części podatku dochodowego w czasie, a w przyszłości stawki podatku mogą się zmienić na naszą niekorzyść. Odzew klientów jest nikły i staje się jasne, że to skomplikowane rozwiązanie musi zostać zreformowane. Czy ewentualna reforma IKZE będzie z korzyścią dla obecnych klientów? To kolejne ryzyko zakładania go dzisiaj.

Jeśli jednak bardzo zależy nam na uldze podatkowej IKZE za 2012r., najkorzystniejsze warunki znajdziemy w biurach maklerskich. Problem polega oczywiście na tym, czy jesteśmy w stanie samodzielnie zarządzać swoją inwestycją na giełdzie. Jeśli tak – IKZE w rachunku maklerskim praktycznie nie ma wad.

Szczegółowy ranking IKZE 2012 znajdziesz tutaj.

Przeczytaj też, czy warto oszczędzać w trzecim filarze w 2012?