Czy warto oszczędzać i inwestować na różne sposoby?

Co jest lepsze – a) portfel składający się z dwóch, trzech typów aktywów, np. lokat, obligacji oraz akcji jednej spółki czy b) portfel zawierający praktycznie cały przekrój metod oszczędzania i inwestowania – od rachunków oszczędnościowych po egzotyczne lokaty strukturyzowane oparte o zasadę Pareto?

Co jest lepsze – a) trzymanie praktycznie wszystkich swoich oszczędności i inwestycji w jednym banku czy b) rozłożenie swoich środków między kilka instytucji?

Innymi słowy, ile dywersyfikacji (różnorodności) jest dla nas dobre? Czy warto inwestować i oszczędzać na różne sposoby? A może lepiej skupić swoje wysiłki na dwóch, trzech metodach lub aktywach?

1. Jak osiągnąć różnorodność i po co?

Po pierwsze, lokując wolne środki w różne typy aktywów. Polskim sportem narodowym jest wpłacanie zdecydowanej większości pieniędzy na lokaty bankowe oraz konta oszczędnościowe. Jeśli pilnujemy, żeby ich oprocentowanie było ponad inflację (także po odliczeniu podatku od zysków kapitałowych), nie jest to zła strategia. Wolno, bo wolno, ale nasz kapitał przyrasta z samych odsetek, a do tego lokaty chronią nas przed inflacją.

Sposobów na urozmaicenie naszego portfela jest wiele – od innych bezpiecznych lokat kapitały, np. polisolokat czy obligacji skarbowych, po inwestycje w akcje, fundusze ETF lub obligacje korporacyjne. Celem tego urozmaicenia powinno być osiąganie wyższych zysków przy ograniczonym ryzyku.

Po drugie, dywersyfikację osiągniemy oszczędzając i inwestując w różnych walutach. Zabezpieczamy się w ten sposób przed spadkiem wartości waluty, w której zarabiamy. Z drugiej strony narażamy się na wahania kursowe, które mogą być dla nas korzystne lub niekorzystne. Dywersyfikacja mojego portfela na tej płaszczyźnie jest minimalna ze względu na brak wiedzy.

Po trzecie, pewien rodzaj dywersyfikacji, szczególnie przy wysokich oszczędnościach, daje lokowanie ich w różnych instytucjach finansowych. Lokatę można podzielić na dwie lub trzy części i zdeponować w różnych bankach. To bardzo dobry pomysł, jeśli jej wysokość przekracza 100 tyś euro – limit gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Ale czy jest sens robić to dla mniejszych kwot?

Mało tego – czy jest sens zakładać lokatę strukturyzowaną, która można da nam zarobić 1% więcej niż gwarantowana lokata. Może da nam zarobić, jeśli jej wyjściowe warunki zostaną spełnione. Czy jest sens kupować wieloletnie obligacje bankowe oprocentowane 2% wyżej niż najlepsze lokaty, wiedząc, że nie są one tak samo bezpieczne i płynne jak lokaty? Czy jest sens wiązać się z firmą ubezpieczeniową wieloletnią umową na plan oszczędnościowy, który prawdopodobnie nawet nie ochroni naszych pieniędzy przed inflacją?

2. Dywersyfikacja – przypadek czy plan?

Znany amerykański inwestor Warren Buffet powiedział kiedyś: „Obfita dywersyfikacja jest potrzebna tylko wtedy, kiedy inwestorzy nie wiedzą, co robią”. Znaczy to mniej więcej tyle, że duże zróżnicowanie portfela to raczej oznaka braku strategii, braku jasnego pomysłu na swoje pieniądze. Dywersyfikacja to może być oznaka niepewności co do losów naszej inwestycji, a nawet braku kontroli nad nią.

Niestety mam takie wrażenie, jeśli chodzi o własne oszczędności i inwestycje. Z dość jednolitej struktury, w której były praktycznie tylko lokaty antybelkowe oraz akcje kilku spółek, portfel rozpadł się na kilkanaście części. Coraz częściej staje mi przed oczami cytat innego znanego inwestora Petera Lyncha: „Bądź świadomy, co posiadasz i dlaczego to posiadasz”.

Czy wiesz, dlaczego posiadasz swoje konkretne produkty finansowe? Czy wiesz, dlaczego urozmaiciłeś swój portfel tak a nie inaczej? Mną kierują dwa motywy – poszukiwanie wyższych zysków ze świadomością wyższego ryzyka (np. obligacje korporacyjne, lokaty strukturyzowane oparte o opcje, akcje, fundusze ETF) oraz chęć poznania i opisania nowych dla mnie mechanizmów finansowych z pierwszej ręki.

3. Niepraktyczność dywersyfikacji

Jest jeszcze jeden problem z urozmaiconym portfelem – dużo trudniej nim zarządzać niż czymś bardziej skoncentrowanym. Nie każdy może i chce poświęcać wiele uwagi swoim pieniądzom. A nawet oszczędności rozbite na kilka lokat w różnych bankach mogą być absorbujące. Śledzenie nowych ofert, pamiętanie o kończeniu się poszczególnych depozytów, hasła do bankowości elektronicznej – to dość niepraktyczne.

A jeśli do tego dochodzą IKE, IKZE, fundusze inwestycyjne, fundusze ETF, obligacje korporacyjne, ubezpieczenie z funduszem kapitałowym, portfel akcji kilku spółek, lokaty strukturyzowane, złoto i co tam jeszcze da się dodać do tej listy, chaos prawie gwarantowany.

Pół biedy jeśli mamy czas i ochotę tym zarządzać. Pół biedy jeśli mamy na całość pomysł. Ale jeśli jest to mało przemyślana konstrukcja, może nie spełnić podstawowych celów dywersyfikacji – podwyższenia zysków oraz zmniejszenia ryzyka.

Jak sobie radzicie z tym problemem? Jak bardzo warto Waszym zdaniem urozmaicać swój portfel oszczędności i inwestycji? Czy są jakieś idealne proporcje lub niezawodna strategia?