Co to jest ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy?

Ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy to część składowa ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK), określanej również mianem polisy inwestycyjnej. Jest to rozwiązanie finansowe bardzo często proponowane przez doradców i pośredników jako sposób na systematyczne oszczędzanie czy gromadzenie kapitału na dodatkową emeryturę. W obsłudze ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych specjalizują się takie firmy jak Aegon, Axa, Aviva, Skandia, Nordea, Compensa, OpenLife czy MetLife Amplico. Portal Analizy.pl szacuje ich udział we wszystkich oszczędnościach Polaków na ok. 4%

Co warto wiedzieć o polisach inwestycyjnych zanim wybierzemy się na spotkanie z doradcą i podpiszemy wieloletnią umowę?

Co to jest ubezpieczenie z funduszem kapitałowym?

Jest to produkt inwestycyjny w formie ubezpieczenia na życie i dożycie. To oznacza, że całość lub duża część naszej składki jest inwestowana w fundusze inwestycyjne, natomiast nasza ochrona ubezpieczeniowa jest ograniczona lub czysto symboliczna, np. 1zł. Po co się w coś takiego bawić, skoro można regularnie oszczędzać na lokatach czy kupując fundusze inwestycyjne bezpośrednio w towarzystwach lub na platformach inwestycyjnych typu mBank?

Polecam recenzję książki Magdaleny Szczepańskiej "Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym" - to kompendium wiedzy o tej formie gromadzenia kapitału.

Po pierwsze, forma ubezpieczenia pozwala swobodniej przerzucać pieniądze z funduszu do funduszu bez konieczności płacenia podatku Belki. Będziemy mogli go uiścić dopiero na zakończenie programu, a nie np. zmieniając fundusze jednego towarzystwa na fundusze drugiego towarzystwa. Niektóre produkty, np. Skandia czy Aegon, dają dostęp do naprawdę dużej palety możliwości inwestycyjnych.

Po drugie, ubezpieczyciel proponuje nam w umowie rygorystyczny harmonogram wpłat oraz długość programu. W większości takich ubezpieczeń co miesiąc musimy odkładać pieniądze pod rygorem wysokich kar. Taka dyscyplina to dla jednych spora zaleta tego rozwiązania (szczególnie jeśli nie potrafią zmusić się od oszczędzania), a dla drugich olbrzymia wada (dlaczego miałbym blokować na wiele lat swoje oszczędności?).

Po trzecie, dzięki formie ubezpieczenia bardzo łatwo wyznaczyć osobę uposażoną, którą oficjalnie namaścimy do odbioru środków w przypadku naszej śmierci (dzięki temu ominiemy normalną procedurę dziedziczenia).

Po czwarte, w ubezpieczeniu z funduszem kapitałowym nasze oszczędności są lepiej chronione przed ewentualnymi roszczeniami ze strony wierzycieli. Nie podlegają egzekucji komorniczej. Są nasze bez względu na okoliczności. O ile dla większości oszczędzających nie będzie to miało nigdy prawdziwego znaczenia i zastosowania, pewna grupa ludzi, szczególnie ci przedsiębiorcy, którzy za potknięcia firmy odpowiadają swoim prywatnym majątkiem (np. jednoosobowa działalność, spółka cywilna), może w ten sposób dodatkowo zabezpieczać swój majątek.

Ubezpieczenia inwestycyjne to bardzo rozwinięty rynek – warto wiedzieć, jak najkorzystniej kupić polisę inwestycyjną, oraz jakie są najważniejsze parametry, na które warto zwrócić uwagę. Koniecznie zapoznajmy się też z opłatami - są bowiem znaczne.

Olbrzymią wadą polis inwestycyjnych są natomiast koszty ich utrzymania, które zmniejszają szansę na osiągnięcie atrakcyjnych stóp zwrotu, oraz skomplikowana konstrukcja prawna, która rodzi dla właściciela polisy kilka dodatkowych ryzyk.

Z ochroną ubezpieczeniową czy bez?

Polisa inwestycyjna może zawierać prawdziwą część ochronną lub nie. Większość produktów oferowanych jako plan systematycznego oszczędzania na emeryturę przez firmy typu Expander czy OpenFinance należy do tej drugiej grupy. W przypadku śmierci nasi bliscy otrzymają wartość inwestycji na polisie oraz symboliczne świadczenie z tytułu śmierci, np. 1zł. Są to rozwiązania stuprocentowo inwestycyjne.

Są jednak firmy, które łączą ochronę z inwestycją. Możemy podzielić naszą składkę na dwie części – ochronną i inwestycyjną. Pierwsza stanowi prawdziwe ubezpieczenie zdrowotne, wypadkowe czy od śmierci, a druga część jest inwestowana. Takie połączenie ma w swojej ofercie np. ING. Co ważne, składka ochrona w pewnym sensie przepada, nie jest inwestowana, nie powiększa naszego kapitału, ale dostajemy w zamian ewentualne świadczenia ubezpieczeniowe.

Z regularną składką czy jednorazową wpłatą?

Większość ubezpieczeń z funduszem kapitałowym to programy systematycznego oszczędzania – w umowie deklarujemy comiesięczną składkę, np. 200 czy 350zł oraz okres, przez jaki będziemy ją wpłacać, np. 7, 10 czy 15 lat.

Możliwe jest też wykonanie jednorazowej inwestycji. W tym przypadku wpłacamy na samym początku programu ustaloną kwotę i blokujemy ją na jakiś okres. Nie ma konieczności dopłacania. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, żeby łączyć te dwie metody – firmy ubezpieczeniowe są wyjątkowo elastyczne, jeśli chodzi o dopłacanie pieniędzy do rachunku. Dużo gorzej z wycofywaniem się z umowy i zwrotem pieniędzy przed końcem programu.

Zarządzany indywidualne, przez algorytm czy przez specjalistów?

Oszczędzając w ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych inwestujemy nasze pieniądze w fundusze inwestycyjne. To oznacza ryzyko utraty wartości części naszego portfela. W każdym regulaminie firmy ubezpieczeniowe piszą o braku gwarancji wartości inwestycji, czyli – najprościej mówiąc – o tym, że możemy stracić. Wielu klientów nie do końca to rozumie po rozmowach z doradcami czy pośrednikami, którzy eksponują potencjalne zyski oparte o historyczne lub teoretyczne dane.

Pytanie najważniejsze dla klienta to, czy będzie musiał zajmować się osobiście doborem funduszy, czy zrobi to za niego wcześniej zdefiniowany algorytm. A może będzie dostawał rekomendacje od ekspertów firmy. To trzy zupełnie inne produkty.

Żeby samemu zarządzać (sprzedawać i kupować) fundusze potrzebujemy minimum wiedzy i chęci poświęcenia swojej polisie inwestycyjnej czasu. Bez tego narażamy się na jeszcze większe ryzyko inwestycyjne, bo nasze decyzje będą przypadkowe.

Kilka firm, między innymi Szkoła Inwestowania czy Expander, mają w ofercie tzw. rekomendacje, które regularnie wysyłają do właścicieli polis inwestycyjnych. Są one oparte o analizy specjalistów lub tajemnicze algorytmy, które pomagają maksymalizować zyski. Co ważne, ryzyko inwestycyjne jest jednak po naszej stronie, Jeśli się pomylą, nikt nie będzie rekompensował nam strat.

W końcu ostatnia możliwość – polisa ze z góry zdefiniowaną strategią, np. wyłącznie obligacje, lub oparta o bardziej zaawansowany algorytm, np. cykl życia (tutaj przykład – ING Perspektywa). To chyba najlepsze rozwiązanie dla tych, którzy chcą tylko płacić swoją składkę i mieć święty spokój. Ale i tym razem – ryzyko niepowodzenia ponosimy tylko i wyłącznie my.

Dla kogo są ubezpieczenia z funduszem kapitałowym?

Nie dla każdego. Moim zdaniem jest to produkt dla klientów:

• o ustabilizowanej sytuacji ekonomicznej (musi nas być stać na opłacanie składki przez lata),
• posiadających już bardziej podstawowe produkty oszczędnościowe (np. lokaty),
• świadomych kosztów, rygorów oraz ryzyka inwestycyjnego przy ubezpieczeniach z funduszem kapitałowym,
• szukających bardziej wyrafinowanych produktów, jeśli chodzi o dziedzicznie oraz ochronę przed wierzycielami.

Przeczytaj też koniecznie o opłatach związanych z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, o tym, jak najkorzystniej kupić polisy inwestycyjne, oraz o tym, dlaczego tak wielu niezadowolonych klientów sprzedaje niezakończone polisy ze stratą.