Oszczędzanie na emeryturę – czy warto inwestować w fundusze?

W pierwszym odcinku serii oszczędzanie na emeryturę znalazło się pięć sposobów na budowanie kapitału na przyszłość bez ryzyka, między innymi lokaty terminowe. Gwarantują one bezpieczeństwo naszych pieniędzy, gdyż praktycznie wykluczają stratę, ale w zamian oferują ograniczone zyski. Na najlepszych ofertach zarobimy tyle, żeby ochronić pieniądze przed inflacja i może dodać realne 1-2%. To lepsze rozwiązanie niż trzymanie pieniędzy pod poduszką albo jej natychmiastowe konsumowanie, ale wielu oszczędzających chciałoby trochę lub dużo więcej.

W tej sytuacji ich oszczędzanie na emeryturę musi przekształcić się w inwestowanie na emeryturę. Oto trzy sposoby na budowanie kapitału na przyszłość dla akceptujących ryzyko nieodłącznie związane z funduszami inwestycyjnymi:

Ale najpierw kilka słów o ryzyku inwestycyjnym. Co to takiego? To prawdopodobieństwo, że wartość naszej inwestycji się czasowo lub na stałe zmniejszy. Innymi słowy: że stracimy pieniądze. Ryzyko inwestycyjne jest niskie (choć istnieje) przy zakupie obligacji skarbowych, wyższe przy obligacjach przedsiębiorstw, jeszcze wyższe przy inwestycji w akcje. Są sposoby, żeby je ograniczyć (w żargonie branży finansowej: zarządzać ryzykiem). Drugą stroną medalu ryzyka inwestycyjnego jest dużo wyższy niż w przypadku lokat czy obligacji skarbowych potencjał zysku.

Jak inwestować w fundusze inwestycyjne z myślą o emeryturze?

1. Kup fundusze obligacji lub pieniężne

Fundusze inwestycyjne nie gwarantują konkretnej stopy zwrotu, a ryzyko ewentualnej straty przerzucają na właścicieli jednostek. W przypadku funduszy obligacji i pieniężnych jest ono jednak dużo niższe niż dla funduszy akcyjnych. Zyski tych pierwszych potrafią dość wydatnie przebijać oprocentowanie lokat bankowych. PKO Obligacji Długoterminowych zarobił przez 5 ostatnich lat ok. 58%, PKO Papierów Dłużnych Plus 13,9% przez ostatnie 2 lata, PZU Papierów Dłużnych 16,5% w tym samym okresie. Oczywiście są też mniej chlubne wyniki (np. SKOK Etyczny - strata 2,5% przez 2 lata czy Novo Papierów Dłużnych – tylko 13,1% zyku w 5 lat). Fundusze pieniężne są z kolei totalnie defensywne, więc ich zyski to zazwyczaj nie więcej niż 3-4% rocznie.

Pamiętam jednak nie tak odległe czasy, kiedy fundusze obligacji i pieniężne były największymi maruderami w stawce, a niektóre (szczególnie nominowane w dolarach czy euro) notowały spore straty. Było to w czasie hossy na giełdzie, kiedy złoty umacniał się względem zachodnich walut. Potem nastąpiło załamanie i bezpieczne sposoby oszczędzania wróciły do gry.

Czy oszczędzanie na emeryturę w funduszach obligacji i pieniężnych to dobry pomysł? Moim zdaniem wciąż tak, choć tylko dla części naszego portfela, chwilowo raczej większej niż mniejszej. Najlepiej inwestować w kilka takich funduszy naraz, rozbijając swoje oszczędności między najlepsze w ostatnich miesiącach (latach) fundusze obligacji skarbowych, korporacyjnych oraz (dla tych najmniej skorych do ryzyka) pieniężnych. Średnia wypracowana przez taki portfel powinna nas dobrze chronić przed inflacją oraz dawać szansę na zyski trochę wyższe niż na depozytach w banku.

Przeczytaj, jak najlepiej kupić fundusze inwestycyjne. Osobiście korzystam z dużej platformy mBanku Supermarket Funduszy Inwestycyjnych - dzięki temu nie ponoszę opłat manipulacyjnych (za nabycie, konwersję i zbycie jednostek). Tutaj wszystko o opłatach i kosztach inwestowania w fundusze.

Tutaj więcej o funduszach obligacji, w tym dłuższy artykuł o tym, czy mogą tracić na wartości.

2. Kup fundusze akcji

Po 2008r., kiedy polska giełda zanotowała potworne spadki, z których duża część spółek nie może się pozbierać do dziś, ludzie odwrócili się od funduszy akcji. Też byłem jednym z tych, którzy stracili, ale w dobrym humorze utrzymuje mnie to, że zdarzało mi się wcześniej i później zarobić na funduszach akcji.

Potrafię zrozumieć, dlaczego niektórym inwestującym nie jest do śmiechu. Kilka wyników dla funduszy akcji uniwersalnych za ostatnie 5 lat:

Allianz Akcji -25%

Millenium Akcji -42,9%

BNP Paribas Akcji -58,7%

Pionier Akcji Polskich -65,5%

Jak może się czuć ktoś, komu wyparowało dwie trzecie oszczędności? Ale nie ma co wyciągać zbyt pochopnych wniosków.

Oszczędzanie na emeryturę łączy się często ze strategię „kup i zapomnij”, szczególnie jeśli do zakończenia kariery zawodowej mamy kilkanaście i więcej lat. Ostatnio poddawana jest ona totalnej krytyce, a w modzie jest tzw. aktywna alokacja, czyli reagowanie na krótsze trendy na rynku. Jestem pewien, że akurat w przypadku funduszy akcyjnych dla inwestorów typu „kup i zapomnij” wrócą jeszcze dobre czasy. Zaryzykowałbym nawet tezę, że jesteśmy w o niebo lepszym momencie do kupowania na długi okres niż kiedykolwiek w ostatnich 4-5 latach. A że przewaga spadków może jeszcze trochę potrwać? Cóż, trudno oczekiwać od siebie, że uda nam się wyczuć najgłębszy dołek.

To, jaki fundusz wybierzemy, oraz kiedy kupimy i sprzedamy to klucze do naszego sukcesu. Początkującym inwestorom na pewno nie będzie łatwo idealnie trafić w gąszczu możliwości. Mogą się jednak pocieszać tym, ze nawet doświadczonym graczom zdarzają się regularne wpadki. Warto zacząć od odrobiny edukacji na portalach tematycznych oraz mniejszych inwestycji, żeby zapoznać się z mechanizmami. Najwygodniej (i najtaniej) inwestuje się przez platformy typu Supermarket Funduszy Inwestycyjnych mBanku (konieczne darmowe konto osobiste) czy podobny system banku BGŻ Optima.

Tutaj szczegółowe porównanie tych dwóch systemów do inwestowania w fundusze. Dla stawiających pierwsze kroki w świecie funduszy polecam artykuł o tym, jak zacząć oraz wszystkie inne materiały o funduszach inwestycyjnych na tej stronie.

3. Załóż polisę inwestycyjną lub program regularnego (celowego) oszczędzania

W fundusze można też inwestować za pomocą tzw. polis inwestycyjnych oraz programów regularnego oszczędzania. Te pierwsze oferują takie firmy ubezpieczeniowe jak Nordea, Axa, Generali, Aegon czy Skandia. Mają one formę ubezpieczenia z funduszem kapitałowym, co oznacza, że 100% naszej składki wędruje do wybranych przez nas funduszy. Niestety, po drodze pobierane są wszelkiej maści opłaty, które rocznie wahają się od 2-6% wartości naszych oszczędności. To bardzo dużo, przez co wypracowanie zysku z naszych inwestycji staje się jeszcze trudniejsze.

Co dostajemy w zamian? Symboliczne ubezpieczenie na życie (np. 1000zł + wypłata kapitału) oraz dość bogatą platformę inwestycyjną, w obrębie której nie musimy płacić podatku od zysków kapitałowych oraz mamy dostęp do funduszy z całego świata, również tych ekskluzywnych. Dostajemy również rygor oszczędzania, bo zakończenie polisy przed czasem wiąże się z wysokimi karami likwidacyjnymi.

Programy regularnego oszczędzania oferują np. takie towarzystwa funduszy inwestycyjnych jak Legg Mason czy Arka BZWBK. W istocie niczym się one nie różnią od bezpośredniego inwestowania w fundusze, poza działającą na wyobraźnie nazwą. Większość funduszy możemy bez problemu (oraz bez opłat manipulacyjnych!) kupić przez Supermarket Funduszy Inwestycyjnych w mBank czy platformę BGŻ Optima.

Sam mam polisę ubezpieczeniową Skandia nabytą na atrakcyjnych warunkach w IdeaBank, ale nigdy nie traktowałbym takiego rozwiązania (czy też planu regularnego oszczędzania) jako jedynego czy głównego nurtu oszczędzania na emeryturę. Korzystajmy z różnorodności! Warto też zastanowić się, czy nasze inwestycje nie wymagają profesjonalnej opieki.

4. Indywidualne konto emerytalne

Jednym z najlepszych sposobów inwestowania za pomocą funduszy inwestycyjnych jest indywidualne konto emerytalne - pozwala ono ochronić zyski przed podatkiem Belki. Tutaj pełny artykuł o IKE w formie funduszy inwestycyjnych.

W kolejnym odcinku serii – oszczędzanie na emeryturę a giełda. Przeczytaj też o innych możliwościach oszczędzania i inwestowania na emeryturę.

Tutaj zebrałem przydatne narzędzia finansowe.

Zapisz się również na darmowy, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura - co niedzielę podsumowanie tygodnia, zapowiedzi oraz coś ekstra!